Cannabis Kweken In Hydrocultuur

Miguel Antonio Ordoñez

Freelance Cannabisjournalist

Miguel Antonio Ordoñez

Juni 13, 2019

Wat is cannabis-hydrocultuur?

Hydroponische teelt maakt gebruik van water als belangrijkste kweekmedium. De planten wortelen daarbij niet in aarde, maar zet je in speciale potten. Deze zijn gevuld met een inert medium — meestal kokosvezel, steenwol of kleikorrels. Van hieruit groeien de wortels uit de bodem van de potten naar een waterreservoir eronder. Kwekers verrijken dit water met alle voedingsstoffen die de planten nodig hebben tijdens de verschillende fases van de teeltcyclus.

Wanneer je een plant in aarde kweekt, is ze afhankelijk van micro-organismen — waaronder diverse schimmelsoorten — om organisch materiaal af te breken tot bruikbare voedingsstoffen. De wortels nemen deze moleculen vervolgens op, waarna ze verspreid worden door de cannabisplant. In een hydroponische configuratie is deze eerste stap niet nodig. De wortels hebben namelijk rechtstreeks toegang tot vrij verkrijgbare voedingsstoffen. Hierdoor is de plant in staat groter te worden en sneller te groeien, plus superieure opbrengsten te genereren.

Planten zonder aarde kweken lijkt misschien een hedendaagse uitvinding. Het blijkt echter dat boeren al duizenden jaren hydroponische methodes gebruiken. De techniek gaat terug tot 600 v.C., toen tuinbouwers de Hangende tuinen van Babylon van water uit de Eufraat voorzagen. De Azteken bouwden ook drijvende hydroponische gaarden op het Texcocomeer in de 10de en 11de eeuw.

Voor hydrocultuur bestaan diverse configuraties. Deze variëren van simpele ‘deep water culture’-setups (DWC) tot geavanceerdere eb- en vloedsystemen. Lees verder en leer hoe je je eigen configuratie opzet.

Hoe maak je een hydroponische setup?

Alle hydroponische opstellingen hanteren hetzelfde basisprincipe: de planten groeien in een aardeloos medium en krijgen al hun voedingsstoffen binnen uit een oplossing op waterbasis. De verschillende methodes maken gebruik van uiteenlopende manieren om een plant van deze essentiële wateroplossing te voorzien.

DWC is de typische hydro-methode. Het is relatief goedkoop, gemakkelijk te begrijpen en eenvoudig in elkaar te zetten. Een DWC-systeem bestaat uit een tray, reservoir, netpotjes, een luchtsteen en een pomp. Telers zetten planten in de netpotjes en plaatsen elk potje in de tray. De tray dient als een soort deksel en bevindt zich boven het reservoir. Uiteindelijk groeien de wortels in de oplossing onder zich.

De cellen in de wortels van planten hebben zuurstof nodig om in leven te blijven. In aarde is dit geen probleem. In water is het echter nogal lastig ademen. De luchtsteen — aangedreven door een elektrische pomp — belucht het water en voorziet de wortels van een constante stroom zuurstof.

Ontdek hoe je je eigen DWC opzet met behulp van onze kweekgids. Ben je fan van goedkope doe-het-zelf alternatieven? Leer dan hoe je zo'n systeem maakt van een petfles!

Kweken op hydro: de voor- en nadelen

Het kweken van cannabis op hydroponics is een geweldige manier om de zaken naar het volgende niveau te tillen. Zorg er alleen wel voor dat je weet wat de voor- en nadelen zijn.

De voordelen van het kweken van cannabis op hydroponics

• Verhoogde opbrengst
Het kweken op hydro zorgt voor veel hogere opbrengsten in een veel kleiner gebied, waarbij de opbrengst in vergelijking met de ruimte wordt verhoogd. Hierdoor krijgen experts en cash crop kwekers meer waar voor hun geld.

• Betere kwaliteitscontrole
De aard van het kweken op hydro zorgt voor meer controle op de ontwikkeling van een cannabis plant. Deze volledige controle resulteert vaak in toppen van betere kwaliteit, vergeleken met aarde.

• Het kan veel sneller zijn
Cannabis, gekweekt op hydroponics, wordt sneller volwassen. Als een gevolg hiervan, kan je sneller oogsten en ook weer sneller beginnen aan de volgende oogst. Het is vaker voorgekomen dat kwekers wel 6 oogsten per jaar kunnen behalen met een hydro-systeem.

• Minder ongedierte, minder ziekten
Omdat er geen aarde bij betrokken is, hoef je je geen zorgen te maken over ongedierte en ziekten, die vaak uit de aarde komen.

• En dus geen pesticiden
Verminderde kans op plagen betekent dat er ook geen of weinig reden is om pesticiden te gebruiken, waardoor de kwaliteit van je cannabis wordt verbeterd.

• Minder stress
Als een systeem op hydroponics goed in de gaten gehouden wordt, is de kans op water stress minder waarschijnlijk dan bij aarde, ook al is de gehele hydroponics teelt op water gebaseerd.

• Meer efficient
Cannabis planten die op hydroponics worden gekweekt, zullen hun water en meststoffen beter benutten dan als zij in aarde worden gekweekt. Dit betekent niet alleen dat je dus betere resultaten kan behalen, maar ook dat je minder voeding kan gebruiken.

• Service op maat
Omdat je veel meer controle hebt over een teelt op hydro, is het veel gemakkelijker je voedingsschema af te stemmen op de individuele behoeften van een soort of plant. Hoewel hier wel wat oefening voor nodig is, heb je hiermee een enorm voordeel in handen.

De nadelen van het kweken van cannabis op hydroponics

• Je hebt er de kennis en vaardigheden voor nodig
Het grote nadeel, als het gaat om hydroponics, is dat de meerderheid van de hierboven genoemde voordelen niet gelden, tenzij de teelt wordt uitgevoerd met vaardige handen. Zodra je eenmaal weet hoe je kan kweken op hydro, kan de kwaliteit van je cannabisteelt door het dak schieten, maar om er te komen heb je veel geduld en oefening nodig.

• Het is niet goedkoop
Een fatsoenlijk hydroponic systeem zal niet goedkoop zijn en de initiële investering kan intimiderend zijn voor hobbykwekers, zeker vergeleken met de kosten/baten van kweken op aarde.

• Reinheid is belangrijk
Hoewel er minder ziektes in omloop zijn, zullen die ziektes die wel rondgaan, veel gemakkelijker op te pakken zijn. Planten ziektes verspreiden in het water als een lopend vuurtje en zodra je er een hebt, kom je er maar moeilijk vanaf. Je moet alles zo steriel mogelijk houden, zeker als je buiten kweekt met hydroponics.

Zoals je hebt kunnen lezen, kleven er vele voordelen aan hydroponics, maar je hebt er wel vaardigheden, geduld en geld voor nodig om het goed te doen. Als je twijfelt om ermee te starten, doe dan eerst veel onderzoek, zodat je weet waar je aan begint als het gaat om het verzorgen van cannabis. Zorg dat je ook geld in handen hebt. Zodra je het onder de knie hebt, zal je rijkelijk beloond worden, zodra je maar over die eerste grote hordes komt.

Wat is een substraat?

Iedereen die ervoor kiest om te gaan kweken met een hydrosysteem moet goed nadenken over het substraat dat hij van plan is te gaan gebruiken. Er zijn tegenwoordig veel verschillende substraten beschikbaar voor de kweker die zonder grond kweekt. Steenwol, geëxpandeerde kleikorrels, kokosvezels (kokos), verschillende turfmixen, lavastenen, perliet en vermiculiet zijn het meest gebruikelijk. Je moet natuurlijk datgene kiezen dat het best bij jouw kweekmethode past. Maar heb je eigenlijk wel echt een substraat nodig? En wat doet een substraat eigenlijk? Hoe werkt het?

Veel kwekers denken onterecht dat het doel van een substraat alleen iets te maken heeft met de relatie tussen lucht en water in het wortelsysteem van de plant. In werkelijkheid is het substraat verantwoordelijk voor slechts 15% van de groei van de plant, de andere 85% heeft de kweker zelf in handen.

Een substraat is een medium waarin de plant groeit. Soms bestaat het uit een combinatie van materialen, maar meestal is er sprake van één soort materiaal dat de plant ondersteuning biedt, de beluchting regelt en water vasthoudt en aan de plant afgeeft. Voor zover het de plant betreft, moet het substraat eigenlijk alleen maar water, zuurstof en voedingsstoffen vasthouden, goed draineren en verder neutraal blijven zodat het niet interfereert met de ontwikkeling van de plant. De kweker wil echter dat het substraat ook nog aan een aantal andere eisen voldoet: het moet betrouwbaar zijn, economisch in gebruik en licht van gewicht. Het moet eenvoudig in gebruik, makkelijk weg te gooien en het liefst ook nog biologisch afbreekbaar en niet schadelijk zijn voor het milieu. En als je een perfectionist bent, zou het ook nog natuurlijk moeten zijn.

Moet ik een substraat gebruiken?

Sommige mensen vinden het erg vermoeiend om al deze parameters uit te proberen, te onthouden en te blijven toepassen. De volgende vraag is dus: Hoe belangrijk is het substraat nu eigenlijk? Kun je ook kweken zonder een substraat of dan tenminste met een substraat dat enkel aan de minimumeisen voldoet? Nu worden luchtteelt en aero-hydrocultuur interessant. Deze technologieën geven snel antwoord op precies deze vragen en het antwoord luidt: Ja, je hebt geen (of bijna geen) substraat meer nodig! Het is afgelopen met het eindeloos de trap opdragen van zakken, nooit meer stiekem gebruikt materiaal ergens dumpen, geen substraatgerelateerde plagen meer, geen massa schoonmaakwerk meer en nooit meer al dat gesjouw.

Wat zijn luchtteelt en aero-hydrocultuur?

Maar wat wordt er bedoeld met luchtteelt en aero-hydrocultuur? Heb je wel eens een kweeksysteem gezien waarbij de voedingsstoffen als een fijne mist over de wortels worden gespoten? Dit is het luchtteeltsysteem, een techniek waarbij geïrrigeerd wordt met behulp van een hogedruksproeier. Deze techniek wordt niet vaak toegepast in zijn pure vorm. Hoewel sommige bedrijven hun systemen ‘luchtteelt’ noemen, zie je deze set-ups normaal alleen in onderzoeksinstituten en universiteiten.

Luchtteelt

Luchtteelt heeft zijn voordelen en zijn nadelen. Het verzadigt de voedingsoplossing met zuurstof en geeft de wortels zo een erg gezonde omgeving. De interessantste toepassing is het gebruik in de voortplanting van planten. Maar als je de plant wilt houden totdat hij volgroeid is, zal het je opvallen dat de wortels zich te snel en te overvloedig ontwikkelen, wat in het nadeel is van het deel van de plant dat zich in de vrije lucht bevindt.

Dit is doorgaans niet de reden waarom we kweken – cannabis is geen knolgewas. Zelfs wanneer je wel knolgewassen wilt kweken, is het niet altijd praktisch, want bij luchtteelt blijven de wortels zacht doordat ze constant nat zijn en zo zullen ze nooit die knapperige kwaliteit ontwikkelen die je van een knolgewas verwacht, zoals bij zoethout.

Aero-hydrocultuur

Aero-hydrocultuur is een aangepaste vorm van luchtteelt. Het begon eigenlijk in het midden van de jaren 80 in Californië, waar Laurence Brooke besloot om te proberen aero-hydrocultuur in de mainstream markt te krijgen. Hij begon met ‘EGS’ (Ein Gedi System), een apparaat dat op de Davis Universiteit in Californië ontwikkeld werd om het zuurstofgehalte in water te kunnen meten. Brooke bouwde dit om tot het beste voortplantingsapparaat dat er tegenwoordig bestaat, de ‘Rainforest’. Dit apparaat sproeit met een mondstuk water op de wortels, niet in de vorm van een mist, maar als een soort wervelspray.

Er zijn tegenwoordig erg veel variaties van het aero-hydrosysteem op de markt; sommige zijn efficiënt, andere zijn dat in mindere mate, dat hangt af van de kennis en ervaring van de fabrikant. Er zijn in winkels die hydrosystemen verkopen vele tijdschriften en boeken te koop waarin je kunt lezen hoe je zelf je eigen systeem kunt bouwen.

In aero-hydrocultuur kan het water op een aantal verschillende manieren verzadigd raken met zuurstof: sproeien, injectie of waterval. Aan de basis staat een pomp die het water door verschillende irrigatieleidingen en sprinklers perst voordat het weer in het reservoir terechtkomt. In een goed ontworpen aero-hydrosysteem staan de verschillende onderdelen goed in balans: er is sprake van een goede verhouding tussen de verschillende waterstromen en de verschillende onderdelen (slangen, reservoirs, sproeiers en benodigdheden voor irrigatie).

Substraat en aerocultuur (luchtteelt) of aero-hydrocultuur

Noch bij luchtteelt noch bij aero-hydrocultuur heb je een substraat nodig en als je het wel nodig hebt, dan slechts een erg kleine hoeveelheid ervan. Je hebt alleen iets van ondersteuning nodig voor de planten, meestal in de vorm van kleine kokospotten, plastic netten of gewoon rubberen ringen. Daarnaast is water als substraat voldoende. Nu blijven alleen nog het water en de kweker over.

Je weet nu in ieder geval zeker dat je de grootste problemen met betrekking tot je substraat uit de weg hebt geruimd, maar je vraagt je waarschijnlijk wel af of er niet nog andere problemen zijn die net zo lastig zijn… Nee, niet echt. Om alle traditionele substraten veilig te kunnen uitsluiten, moet je er absoluut zeker van zijn dat de watertoevoer van de plant en de beluchting in orde is en dat de omgeving neutraal is. Dit is bij luchtteelt en aero-hydrocultuur de ‘basis’: de wortels moeten kunnen beschikken over water met de juiste hoeveelheid zuurstof en de drainage moet goed zijn.

Daarna ligt alles weer in de handen van de kweker. Hij moet er zeker van zijn dat hij een goed uitgebalanceerde, rijke samenstelling van voedingsstoffen heeft, dat de EC en de pH de juiste waarde hebben, dat de ventilatie, temperatuur en luchtvochtigheid op peil zijn en dat zijn werkmethoden hygiënisch zijn, net als bij het kweken van andere planten of bij het gebruik van andere kweekmethoden.

Is aero-hydrocultuur moeilijk?

Sommige mensen denken dat aero-hydrocultuur een moeilijke techniek is en tot op zekere hoogte hebben zij gelijk. Het enige echte voordeel van een substraat is dat het als buffercapaciteit kan dienen. Dat betekent dat in tegenstelling tot de ‘watermethode’, die de wortels onbeschermd in de lucht laat hangen, het substraat de wortels volledig omvat en ze zodoende beschermt tegen klimaatsveranderingen zoals temperatuurwisselingen, veranderingen in luchtvochtigheid of andere mogelijke ‘ongelukjes’.

Daarom raadt men beginners meestal aan om met een substraatsysteem aan te vangen en later pas, nadat ze enige ervaring hebben opgedaan, over te stappen op een aero-hydrosysteem. Sommige fabrikanten bieden een duosysteem aan met een speciale uitrusting waarmee je, naarmate je meer zelfverzekerd bent geworden, kunt overschakelen van een substraatsysteem naar een niet-substraatsysteem. Ze garanderen snelle en kostenloze technische ondersteuning en bieden hun klanten service aan. Zelfs als beginner kun je voor aero-hydrocultuur kiezen als je denkt dat het jouw ding is. Volg de bijgeleverde instructies en je zult zien hoe eenvoudig het is. En welke techniek je ook kiest, denk erom dat niet alleen systeem en de voedingsstof van belang zijn, en dat het de kweker is die verantwoordelijk is voor een gezonde ontwikkeling.

Vragen & antwoorden

V1 – In de instructies voor substraten las ik dat de kleikorrels gewassen moeten worden. Maar moet ik nieuwe kleikorrels ook wassen?

A1 – Niet alle kleikorrels zijn hetzelfde. De meeste kleikorrels die te koop zijn en die geschikt zijn om mee te kweken zijn pH-stabiel en dit is iets wat je moet testen totdat je een merk hebt gevonden waar je tevreden mee bent. Het is een eenvoudige test: gooi een handvol korrels in een bak, vul de bak met leidingwater met een pH-waarde van 6, laat ze er een nacht in zitten en controleer de volgende morgen de pH. Het zal nooit perfect zijn, de pH-waarde zal enigszins stijgen, maar als de kleikorrels goed zijn, zal hij nooit boven de 7 uitkomen.

Gebruik geen gedestilleerd of gemineraliseerd water voor dit experiment. Dit water heeft geen buffercapaciteit en ik denk dat iedere soort steen de pH-waarde naar een onacceptabel niveau zal brengen. Als de nieuwe kleikorrels de pH-waarde wel naar een onacceptabel niveau brengen, moet je ze een nacht lang in een zuuroplossing laten staan. Gebruik hiervoor een fosforzuur of een stikstofzuur met een pH-waarde van 1 of 3.

Nogmaals, ga er niet vanuit dat de pH perfect zal zijn. Er zijn meer factoren dan alleen de kleikorrels die een effect hebben op de pH van de oplossing, zelfs voordat de planten in het systeem zijn geplaatst. Het is normaal dat de pH-waarde tijdens de eerste paar dagen continu zal toenemen. Je zult iedere dag kleine hoeveelheden zuur moeten toevoegen voordat je een echt stabiele situatie hebt verkregen. Er zijn pH –regelaars beschikbaar met buffercapaciteiten die kunnen helpen om de pH te stabiliseren.

Behalve het probleem met de pH is er nog een probleem: de meeste kleikorrels zijn erg stoffig. Ze zijn bedekt met een laag van fijne kleideeltjes. Deze deeltjes kunnen je druppelleidingen of de pompinlaat verstoppen. Het is dus beter om de kleikorrels voor gebruik te wassen. Dit doe je het eenvoudigst door een goedkope, plastic emmer te nemen, gaatjes in de bodem te boren, de kleikorrels in de emmer te doen en er water overheen te gieten; de kleideeltjes worden zo weggespoeld.

Deze procedure is voldoende om je kleisubstraat voor te bereiden. Als je je geen zorgen maakt over mogelijke verstoppingen en als het rode water je niet stoort (het beschadigt de planten niet), kun je het wassen overslaan. Maar je moet wel nog steeds de pH stabiliseren om er zeker van te zijn dat je kweekavontuur een succes wordt.

V2 – Het wordt aangeraden om tijdens de winter, als de buitentemperatuur lager is, het binnen kweken te staken. Is het moeilijker om een constante temperatuur aan te houden in de kweekruimte?

A2 – Het wordt niet aanbevolen om in de winter te stoppen, maar de meeste mensen doen het omgekeerde en stoppen juist in de zomer. Het is veel makkelijker om met kou om te gaan dan met warmte. De HPS-verlichting die binnen wordt gebruikt, is zeer inefficiënt; het genereert meer warmte dan licht. Je kunt de lampen ’s nachts aan laten, als het het koudst is. Als het licht is, is er geen reden voor extra verwarming, zelfs niet wanneer je goede ventilatie hebt.

Tijdens de donkere periode kun je de ventilatie tot een minimum terugbrengen; een paar minuten per sessie om de luchtvochtigheid weer op peil te brengen. Een kleine elektrische verwarming is voldoende om je kamer op de juiste temperatuur (rond 15?C, afhankelijk van de soort plant) te houden. Om wortelstekken te maken, heb je een temperatuur nodig van ongeveer 20?C en ook dat is niet moeilijk voor elkaar te krijgen.

V3 – Heeft het sterke licht van een natriumlamp enig effect op de plastic buizen en zorgt het ervoor dat ze uiteindelijk broos worden?

A3 – Het UV-spectrum heeft wel een effect op plastic. Dat deel wordt door een kweeklamp meestal eruit gefilterd. De buitenste glaslaag is in feite een effectieve UV-filter. De lamp doet het nog steeds als het glas gebroken is, maar het levert wel een gevaarlijke situatie op. Een van mijn lampen is een keer geknapt, waarschijnlijk vanwege een defect in de lamp. Het gaatje zat op een onopvallende plek (wie kijkt er dan ook rechtstreeks in een HPS-lamp?). Het viel me op doordat in een keurig afgebakend deel van mijn tuin alle planten geel waren geworden en gestorven.

Je plastic zal dus binnen of in een kas langer meegaan dan buiten. Sommige soorten plastic zijn robuuster dan andere: PVC (polychloride vinyl) slijt sneller dan PE (polyetheleen) of PP (polypropyleen). Kies kweekbakken met bescherming tegen UV en licht; deze gaan langer mee. Buiten is niet alleen de UV-straling compleet ongefilterd, en dat lijkt steeds meer het geval te zijn, maar is ook de totale hoeveelheid straling enorm veel hoger dan binnen onder een kweeklamp, zelfs als deze erg fel lijkt.

V4 – Waar ik woon is het water erg hard. Heeft dit vanwege de vorming van kalkaanslag in mijn pomp een effect op mijn hydrosysteem?

A4 – De hardheid van het water komt grotendeels door calcium. Nadat je de voedingsoplossingen gemengd hebt, is het calcium onderdeel van de totale hoeveelheid opgeloste zouten. Beschouw het als plantenvoeding die je niet zelf hoeft toe te voegen. Met andere woorden, als je water te zacht was, zou je calcium moeten toevoegen.

Je wilt natuurlijk plantenvoeding gebruiken die geschikt is voor hard water en weinig tot geen calcium bevat, niet vanwege je pomp, maar vanwege het welzijn van je planten, om ze zo op een goed uitgebalanceerd dieet te houden. Een klein beetje calcium zal, net als andere elementen in de voedingsoplossing (fosfor, magnesium…) een onoplosbare substantie vormen, meestal carbonaat, dat zich in de buizen ophoopt. Het is gewoon onderdeel van het residu dat door het systeem wordt gevormd (stof, dood organisch materiaal etc). Je moet je pomp hiertegen beschermen door een goede filter te gebruiken.

V5 – Ik kweek buiten in een kas. Is het mogelijk om de planten mee naar binnen te nemen om ze te dwingen te bloeien? Zo ja, hoe?

A5 – Meestal wordt het tegenovergestelde gedaan: laat een plant ’s winters binnen groeien zodat je hem, als hij al gegroeid is, in de lente naar buiten kunt verplaatsen. Dan krijg je een vroege oogst, die meestal gevolgd wordt door een late oogst in de herfst. De meeste eenjarigen die in onze regio groeien, zijn fotoperiodisch: dat wil zeggen dat hun bloeicyclus bepaald wordt door de kwaliteit van het licht (door de positie van de zon verschuift het licht in de herfst naar het rode eind van het spectrum) en het aantal uren daglicht.

Het is eigenlijk ingewikkelder en de plant komt in bloei door de tijd dat hij onafgebroken in het duister heeft gestaan. Je kunt bijna iedere fotosynthetische plant aan het bloeien krijgen door hem 12 uur lang volledig in het duister te zetten en hem 12 uur lang te beschijnen met een kweeklamp, die veel geel en rood licht uitzendt, zoals een natriumlamp. Vergeet niet om de fosfaat- en magnesiumconcentratie van je voedingsoplossing te verhogen. Dit zal de bloei bevorderen.