Alles Wat Je Moet Weten Over Trichomen

Miguel Antonio Ordoñez

Freelance Cannabisjournalist

Miguel Antonio Ordoñez

Bijgewerkt op: Mei 27, 2024

Geverifieerd door:

Arno Hazekamp

Geverifieerd door:

Arno Hazekamp

Als je wel eens wat onderzoek naar wiet hebt gedaan, ben je het woord 'trichoom' vast ook tegengekomen. Misschien doet de naam vermoeden dat trichomen een van de vele chemische stofjes in de wietplant zijn, naast cannabinoïden, flavonoïden en terpenen. Maar laatstgenoemde stoffen worden in de trichomen geproduceerd!

Trichomen zijn van essentieel belang tijdens de levenscyclus van wietplanten en ook bepalend voor de kwaliteit van de uiteindelijke wiet. Maar voordat je op zoek gaat naar de soort met de 'beste trichomen', helpt het als je wat meer weet over de verschillende typen en hun precieze rol. Laten we beginnen!

Wat zijn trichomen?

Als je een rijpe wietplant goed bekijkt, zie je kleine, witte, haarachtige structuren uit de toppen en kleine suikerblaadjes steken. Dit zijn trichomen. Een intrigerend weetje is dat het woord 'trichoom' afkomstig is van het Griekse 'tríchōma', wat zoveel betekent als 'haargroei'. Trichomen zijn superklein; met een lengte van minder dan 1 millimeter zijn ze met het blote oog nauwelijks zichtbaar.

Vanaf een afstand kunnen trichomen het idee geven dat de toppen van wiet met een laagje vorst bedekt zijn. Je hebt anderen misschien wel eens horen praten over 'THC-kristallen' of 'hars' als het over sterke cannabis ging. Of ze zich er nu bewust van waren of niet, eigenlijk hadden ze het over wiet met een hoop trichomen. Hoe klein deze haartjes ook zijn, ze bevatten de hoogste concentraties cannabinoïden, flavonoïden en terpenen van de plant. Kortom: hoe meer trichomen, hoe krachtiger de wiet.

En hoewel we het nu alleen maar over cannabis hebben gehad, is het goed om te weten dat trichomen voorkomen op allerlei soorten planten; van tomaten tot basilicum en munt. Ook de kleine witte haartjes met gif op brandnetels zijn trichomen. Trichomen zijn dus niet alleen maar aangenaam! Ze zijn er in allerlei vormen en maten, allemaal met verschillende doeleinden. Toch zijn het allemaal trichomen. Om verwarring te voorkomen, richten we ons hieronder op de trichomen van wiet, maar in het algemeen zijn het dus haarachtige klieren op planten die verschillende nuttige stoffen produceren.

Waar zijn trichomen voor?

Trichomen hebben talloze functies. Zo helpen ze hongerige planteneters op afstand te houden, planten te beschermen tegen UV stralen, schadelijke insecten te vangen en nuttige metabolieten aan te maken. Laten we eens dieper ingaan op de functies die trichomen vervullen op bloeiende wietplanten.

Trichomen beschermen wietplanten tegen de elementen

Tijdens de bloei zijn vrouwelijke wietplanten bijzonder kwetsbaar voor de elementen. Hitte, uv-licht en wind zijn allemaal serieuze risico's voor een onbeschermde plant. Trichomen bieden een wietplant echter bescherming tegen deze gevaren. Ze bedekken de plant genoeg om haar koel te houden en schadelijke UV stralen te blokkeren. Tegelijkertijd vormen ze een beschermende laag tegen harde wind die schade aan de plantstructuur kan veroorzaken (Wang et al., 2021).

Trichomen beschermen wietplanten tegen dieren en plagen

De sterke aroma's die trichomen verspreiden, zijn voor ons misschien aantrekkelijk, maar potentiële roofdieren worden er juist door afgeschrikt. Geloof je het niet? Stop dan maar eens een verse wiettop in je mond, kauw er goed op en ervaar zelf hoe onaangenaam het smaakt. Waarschijnlijk is het niet iets wat je vaker wilt eten!

Trichomen helpen dus om hongerige planteneters op afstand te houden (Stack, 2023). Naast dat de nare smaak hierbij helpt, werkt hun harsachtige kleverigheid als een soort lijmval voor kleinere insecten, die blijven plakken en vervolgens doodgaan.

Soorten trichomen

We hebben nog niet gekeken naar de verschillende typen, maar er bestaan dus allerlei soorten trichomen. Sommige komen meer voor op wietplanten dan andere, maar ze hebben allemaal een belangrijke functie. Om te beginnen, maken we een onderscheid tussen glandulaire en niet-glandulaire trichomen.

Glandulaire trichomen

Simpel gezegd, produceren glandulaire trichomen substanties in hun 'kop' of klier. Van dit type trichoom zijn er drie hoofdgroepen te vinden op de wietplant.

Capitate-stalked trichomen

Met een breedte van 50–100 micron (een micron is een duizendste van een millimeter) zijn capitate-stalked trichomen de grootste van de drie. Dit zijn de trichomen die je het eerste ziet als je hoogwaardige wiet bekijkt. Ze bestaan uit een relatief grote steel, met daarop een aanzienlijke klier boordevol cannabinoïden en terpenen.

Capitate-sessile trichomen

Deze zijn kleiner dan de andere 'capitate'-trichomen, maar toch moet je ze niet onderschatten. Ze worden ongeveer 20–30 micron breed en net als de capitate-stalked trichomen hebben ze een steel. Deze is echter veel korter en de klier bevat ook minder werkzame stoffen.

Bolvormige trichomen

Ondanks hun naam zijn bolvormige trichomen vaak niet groter dan 10–15 micron. In tegenstelling tot de bovengenoemde typen heeft de bolvormige trichoom geen steel, maar groeit hij direct op de plant. En omdat bolvormige trichomen zo klein zijn, hebben ze ook minder capaciteit voor actieve stoffen, ook al zijn dit verder dezelfde.

Niet-glandulaire trichomen

Zoals je misschien al vermoedt, worden trichomen van dit type gekenmerkt door het gebrek aan een klier. Daardoor ontbreken ook de cannabinoïden en andere stoffen van wiet die we zo waarderen. Toch hebben ze nog verschillende toepassingen, dus ze zijn zeker niet nutteloos.

Hieronder bespreken we de drie soorten van dit type trichoom.

Eencellige trichomen

Eencellige trichomen beschermen de plant tegen extreme temperaturen en vochtverlies. Ze verschijnen al als een wietplant nog een zaailing is; later groeien ze ook aan de onderkant van de bladeren. De naam zegt het eigenlijk al: ze zijn eencellig en dus onzichtbaar voor het blote oog. Maar als je ze met een microscoop bekijkt, lijken ze op kleine haartjes.

Cystolithische trichomen

Cystolithische trichomen ontwikkelen zich ook al vroeg in de levenscyclus van een wietplant. Ze lijken veel op eencellige trichomen, maar zijn groter en hebben een opvallend uitsteeksel op hun celwanden. Daardoor voelen ze ruw aan, een beetje net als de haartjes van brandnetels. Aangenomen wordt dat ze jonge planten beschermen tegen bijvoorbeeld hongerige zoogdieren die een gevoelige tong hebben.

Antherial sessile trichomen

Tot slot zijn er antherial sessile trichomen die alleen op de **helmknoppen en daaromheen liggende kelken van wiet groeien. Ze zijn ongeveer 80 micron breed en daarmee een van de grootste typen sessile trichomen. Op de kelk zijn dit soort trichomen vaak wat kleiner dan op de helmknop.

De levenscyclus van trichomen

Net als de plant waarop ze groeien, maken ook trichomen een ontwikkeling door. Dit proces loopt parallel aan de groei van wiet, waarbij de eerste echte veranderingen ongeveer tijdens week 3-4 van de bloei optreden. Vanaf dat moment is het een kwestie van goed opletten om te bepalen wanneer je voor maximale sterkte het beste kunt oogsten. Gebruik een juweliersloep of vergrootglas waarmee je 120x kunt inzoomen om de rijpheid van de trichomen in de gaten te houden.

De oogsttijd bepalen

Naarmate de tijd om te oogsten nadert, zie je de kleur van de trichomen veranderen. Eerst zijn ze helder, later worden ze troebel en vervolgens amberkleurig.

Heldere trichomen betekenen simpelweg dat de wiet nog niet rijp is om geoogst te worden. Er wordt nog steeds hars aangemaakt en de klieren zijn nog niet helemaal gevuld. Wacht nog even, want de kans is klein dat je iets van de wiet zult voelen als je nu al oogst.

Zodra de trichomen troebel en wit worden, bevatten ze de maximale hoeveelheid hars. Wil je graag een sterke cerebrale stone voelen, dan is dit het beste moment om te oogsten. Zeker als je sativa-soorten kweekt, moet je niet veel langer wachten. Troebele trichomen betekenen niet per definitie dat het een sterke soort is, maar wel dat deze de maximale sterkte heeft bereikt.

Na dit stadium worden de trichomen amberkleurig. Kweek je een indica? Dan is dit waarschijnlijk de optimale oogsttijd. Amberkleurige trichomen zijn vaak een voorbode van een stone die eerder rustgevend en slaapverwekkend is dan opwekkend en stimulerend. Ook wijzen ze erop dat het THC-percentage begint af te nemen. Als dit effect je voorkeur heeft, raden we aan te wachten tot ongeveer de helft van de trichomen amberkleurig is (een mix van twee tinten).

Let op: Nog voor je gaat oogsten, kun je verschillende stappen ondernemen om het aantal trichomen te maximaliseren.

Trichomen isoleren

Omdat trichomen alle stoffen bevatten die wiet zo aantrekkelijk maken, kun je overwegen om ze van het plantaardige materiaal te scheiden en er bijvoorbeeld hasj, kief of concentraten van te maken. Gelukkig zijn er genoeg opties als zo'n ultra-sterk cannabisproduct je aanspreekt.

Mechanisch scheiden (met een grinder)

Huh, met een gewone grinder? Jazeker! Als je een grinder met drie compartimenten hebt, kun je de trichomen heel eenvoudig van je wiet scheiden. Stop er gewoon een wiettop in, maal hem fijn en open het onderste compartiment om het lekkers te ontdekken. Je denkt misschien: maar dat is toch kief? Inderdaad, kief is niets anders dan een berg trichomen in poedervorm. Je krijgt misschien niet 100% van de trichomen, maar kunt nog steeds op een flinke hoeveelheid rekenen.

Extractie op basis van een oplosmiddel

Als je echt de maximale hoeveelheid trichomen wilt verzamelen, kun je extractie met een oplosmiddel overwegen.

Dit kan bijvoorbeeld met butaan onder druk. Maar omdat butaan zeer licht ontvlambaar is, is het geen veilige methode voor thuis. Wel wordt het veel door producenten van concentraten gebruikt. Butaan is namelijk de goedkoopste effectieve optie, en eigenlijk alleen gevaarlijk in handen van amateurs. Kies je liever iets anders dan butaan, dan kan pure alcohol ook prima werken. Daarnaast vind je in onze webshop enkele handige hulpmiddelen die het een stuk makkelijker maken!

Oplosmiddelvrije extractie

Tot slot heb je ook nog extractie zonder oplosmiddelen, de veiligste en waarschijnlijk ook de makkelijkste methode. Hiervoor moet je je wiet mengen met ijswater en door elkaar schudden. Het proces is tamelijk uitgebreid; daarom verwijzen we je graag door naar onze uitgebreide handleiding voor het maken van bubble hash.

Maar om het even samen te vatten: het ijswater helpt de trichomen los te komen van de toppen. Daarom moet je de wiet in heel koud water onderdompelen. Vervolgens moet je het schudden en het water door een filter (bijvoorbeeld een koffiefilter) gieten. Wanneer dit filter opdroogt, blijven er alleen trichomen over die je vervolgens tot hasj kunt persen.

Bubble hash is dan ook heel zuivere hasj: het meeste plantmateriaal is eruit gezeefd.

Haal alles op het optimale moment uit de trichomen van je wiet!

Zelfs als je nog geen idee had van wat trichomen waren, is de kans groot dat je al jarenlang dol bent op deze structuren. En nu weet je ook precies waarom je er zo van houdt!

Als je wilt, kun je natuurlijk gewoon blijven blowen en genieten van de fraaie, haarachtige klieren waarmee je wiet bedekt is. Pak er maar eens een vergrootglas bij om deze pracht en praal van dichtbij te bekijken. Je kunt echter ook eens proberen de trichomen van je plant te scheiden en er concentraten van te maken om je ervaring naar een nog hoger niveau te tillen. In de webshop van Zamnesia vind je hiervoor allerlei handige hulpmiddelen!