De Ultieme Gids Over De Cognitieve Effecten Van Psychedelica

Luke Sholl

Ervaren Cannabisjournalist En CBD Expert

Luke Sholl

Bijgewerkt op: September 14, 2020

Psychedelica wekken diverse effecten op. Denk aan hallucinaties, visuele veranderingen en versterkte zintuigen, gevoelens en emoties. Cognitieve effecten behoren ook tot de vele facetten van het "trippen". Psychedelica veranderen of introduceren hierbij nieuwe content in de cognitie; het proces van het verwerven van kennis en begrip.

Waarom is het handig te weten wat er gebeurt na het gebruik van psychedelica? Afgezien van het onderzoeken van de wetenschappelijke implicaties ervan voor de hersenen, kleven er ook praktische voordelen aan voor de psychonaut. Een goed voorbereide trip, wetend wat je kunt verwachten, vertaalt zich namelijk meestal in een prettige ervaring. Laten we dus eens kijken hoe psychedelica de geest beïnvloeden.

DE COGNITIEVE EFFECTEN VAN PSYCHEDELICA: VERSCHILLENDE TOESTANDEN

Psychedelica hebben invloed op onze denkwijze, ervaring en kennis. De effecten zijn daarbij onder te verdelen in verschillende cognitieve toestanden:

• Transpersoonlijke effecten (spirituele verbetering, een veranderde identiteit, begrip van het bewustzijn, waarneming van de eeuwigheid, enzovoort).
• Psychologische effecten (déjà vu, derealisatie, waanbeelden, depersonalisatie, paranoia, enzovoort).
• Nieuwe cognitieve toestanden, zoals tijdvervorming, euforie, desoriëntatie, herhalende gedachtes, enzovoort.
• Cognitieve verbeteringen en cognitieve onderdrukkingen.

Cognitieve verbeteringen en onderdrukkingen manifesteren zich in diverse vormen. We leggen dit hieronder gedetailleerder uit:

COGNITIEVE VERBETERINGEN

Cognitieve verbeteringen kenmerken we door een verhoogde intensiteit van normale cognitieve processen onder invloed van psychedelica. Voorbeelden van dergelijke processen zijn het geheugen, de focus en creativiteit.

  VERSTERKTE CREATIVITEIT

Psychedelica versterken soms de creativiteit. Ze helpen ons om nieuwe ideeën op te doen of na te denken op originele, uitgesproken manieren. Dit komt van pas bij artiesten, schrijvers en musici op zoek naar inspiratie, maar ook bij anderen die creatieve stimulatie zoeken. Tevens interessant: naar verluidt, is er niet alleen tijdens de trip sprake van deze effecten, maar ook na de ervaring. Verbetering van de creativiteit gaat vaak gepaard met versterkte motivatie, betere analysevaardigheden, minder persoonlijke vooroordelen en versnelde gedachten.

  EMOTIONELE VERSTERKING

Psychedelica vergroten soms ook de emotionele toestand van een persoon uit. Psychedelische middelen brengen dus niet alleen nieuwe emoties teweeg, zoals euforie of paranoia, maar versterken af en toe ook je huidige, "innerlijke" gevoel. Dit kan daarbij twee kanten opgaan. Voel je je positief en gelukkig, zonder angst of onderdrukte emoties? Dan pakt de psychedelische trip waarschijnlijk positief uit.

Aan de andere kant, vergroten deze drugs soms ook negatieve gevoelens uit. Dit vergroot de kans op een negatieve ervaring, ofwel een "bad trip". Daarom is het belangrijk rekening te houden met de set (mindset) en setting (locatie en mensen om je heen) voor je tript.

  MEER FOCUS

Psychedelica verbeteren mogelijk ook je vermogen je te concentreren op één ding. Je negeert daarbij afleiding en bent scherper. Dankzij deze verbeterde focus is het mogelijk monotone of langdurige taken efficiënter te voltooien. Soms vergeet je echter ook te eten, drinken of te slapen, dus houd daar rekening mee.

Afhankelijk van het middel en de dosis, zorgt deze "concentratieboost" er soms echter ook voor dat je je fixeert op triviale of zinloze zaken. En dus niet op de belangrijkere kwesties. We hebben het al vermeld in het stukje over versterkte creativiteit, maar de aanname is dat psychedelica ook hierbij de motivatie verbeteren, mentaal stimuleren en gedachten versnellen, ook de dagen en weken na de trip.

  WAKKERE TOESTAND

Psychedelische middelen helpen je soms wakker en alert te houden en verminderen de slaapbehoefte. Ze geven je fysieke energieniveau echter niet daadwerkelijk een boost. Je voelt je er eerder subjectief alerter en uitgeruster door. Als je redelijk vermoeid bent voor het gebruik van psychedelica, heb je erna niet echt de behoefte om te slapen. Dit effect blijft soms echter uit als je echt uitgeput bent of een slaaptekort hebt.

  MEER MOTIVATIE

Psychedelica versterken mogelijk het verlangen productief te zijn, taken uit te voeren en doelen te bereiken. Net als in het geval van een verbeterde focus, ben je hierdoor soms in staat taken uit te voeren waar je anders tegenop ziet. Moeilijke of saaie opdrachten zijn nu leuker of gemakkelijker te doen.

Dit effect is toe te schrijven aan diverse gerelateerde effecten. Denk aan waakzaamheid, een positieve stemming en de afwezigheid van angst of andere remmende factoren.

COGNITIEVE ONDERDRUKKINGEN

Psychedelica onderdrukken soms ook de cognitie. Hier is een aantal toestanden die vaak voorkomen onder invloed van hallucinogenen:

  VERWARRING

Verwarring is het onvermogen om helder en samenhangend te denken. Hierbij ben je vaak niet in staat concepten en situaties te begrijpen die je nuchter wel begrijpt. Mogelijke verwarring als gevolg van psychedelica verergert soms als je niet bekend bent met de drug of je omgeving.

Net als met andere cognitieve effecten, gaat verwarring soms gepaard met gerelateerde uitwerkingen. Denk aan waanideeën, een delirium en geheugenonderdrukking. Deze versterken vaak weer de verwarring en het onbegrip.

  TAALONDERDRUKKING

Een van de mogelijke effecten van psychedelica is afasie; een verminderd begrip van taal of een volledig spraakgebrek. Je verliest hierbij soms het vermogen om gedachten uit te spreken of te begrijpen wat anderen zeggen. Deze effecten ontstaan echter niet altijd tegelijkertijd. Soms kun je je niet uitdrukken, maar anderen wel prima begrijpen of andersom.

Het taalonderdrukkingseffect van psychedelica verschilt vaak ook qua hevigheid. Een en ander is afhankelijk van de dosis en het middel. Bij lagere doses zijn de symptomen vaak mild en periodiek. En dan zijn er nog gevallen waarin je wel weet wat je wilt zeggen, maar dit niet kunt. Soms gaan ook bijna alle taalfuncties verloren onder invloed van een hallucinogeen, waaronder taalbegrip en -expressie. Taalonderdrukking komt vaak voor in combinatie met andere effecten. Voorbeelden zijn vertraagd denken en onderdrukking van analytische vaardigheden.

  ONDERDRUKKING VAN PERSOONLIJKE VOOROORDELEN

Psychedelica onderdrukken soms ook persoonlijke vooroordelen. Hierbij is sprake van een afname of tijdelijke afwezigheid van subjectieve of culturele voorkeuren, stigma's of filters. Als je zoekt naar nieuwe inzichten, is het mogelijk je voordeel te doen met dit effect. Je realiseert je hierbij dat je gevestigde gedachten en opzichten, mogelijk zelfs je gehele persoonlijkheid, niets te maken hebben met een objectieve waarheid. Ze zijn slechts het resultaat van een subjectieve mening. Wanneer deze filters verdwijnen bij een psychedelische ervaring, leidt dit mogelijk tot nieuwe inzichten en opvattingen die nog lang na de trip aanblijven.

De onderdrukking van persoonlijke vooroordelen gaat soms ook gepaard met cognitieve versterkingen, zoals het vermogen om te focussen. Af en toe is er tevens sprake van onderdrukking van de taal en het geheugen.

  ONDERDRUKKING VAN HET GEHEUGEN

Soms belemmeren psychedelische middelen het vermogen van het korte- en langetermijngeheugen. Geheugenonderdrukking is vaak afhankelijk van de dosis en de intensiteit varieert. Een lage dosering psychedelica, zoals LSD of paddo's, veroorzaakt meestal alleen gedeeltelijke onderdrukking van het kortetermijngeheugen. Bij een hogere dosis ontwikkelt dit effect zich soms tot volledige onderdrukking van het korte- en langetermijngeheugen. Af en toe kun je tijdelijk specifieke details van de huidige situatie en voorafgaande gebeurtenissen niet onthouden. Vaak zijn er ook andere effecten die dit versterken. Denk aan verwarring, desoriëntatie, herhalende gedachtes of volledig controleverlies.

Soms treedt er volledige onderdrukking van het langetermijngeheugen op (vaak gepaard met gebreken in het kortetermijngeheugen). Daarbij ben je niet in staat om zelfs de fundamenteelste concepten, zoals je naam, te onthouden. Je begrijpt soms helemaal niets meer, ook niet begrippen als tijd en existentie. Alle mentale associaties verdwijnen vaak, inclusief betekenissen en voorkeuren met betrekking tot de externe wereld.

  EGO DEATH

Ego death, oftewel egodood, is het hoogste niveau van geheugenonderdrukking. Je verliest hierbij al het vermogen om informatie te begrijpen met betrekking tot je eigen gevoel en identiteit. Dit is een uitgesproken ervaring waarbij je ego volledig afwezig is ("dood"). Je bent hierbij niet langer een waarnemer van de wereld, maar een intrinsiek onderdeel van het universum.

Ego death betekent echter niet dat alle mentale processen stoppen. Ervaringsdeskundigen melden in plaats daarvan dat het altijd aanwezige gevoel van "de denker zijn" verdwijnt. Sensorische input verwerk je hierbij vaak in pure vorm, vanuit een neutraler perspectief. Er is geen sprake van vooroordelen, herinneringen en ervaringen. Ego death gaat vaak gepaard met andere effecten. Denk aan gevoelens van eenheid en spirituele verlichting.

WAT GEBEURT ER IN JE HERSENEN MET PSYCHEDELICA?

Wat gebeurt er daadwerkelijk in je brein na het gebruik van psychedelica? Klassieke hallucinogene middelen, zoals DMT, LSD en paddo's (zogenaamde serotonerge hallucinogenen), hebben, naar verluidt, geestverruimende effecten door interacties met serotoninereceptoren (5-HT) in de hersenen. Serotonine draagt bij aan gevoelens van welzijn en geluk. De werkelijke biologische functie ervan is echter veel veelzijdiger. Men denkt namelijk dat het ook de cognitie, het beloningssysteem, leren, geheugen en vele andere fysiologische processen behelst.

De meeste cognitieve effecten van psychedelica ontstaan in de prefrontale cortex. Dit gebied in de hersenen is betrokken bij de stemming, waarneming en cognitie. Soms zijn er echter ook andere regio's in het brein bij betrokken, zoals gebieden die opwinding en stress reguleren.

Onderzoek, gepubliceerd in 2012, suggereert dat de psychedelische verbinding N,N-dimethyltryptamine (DMT) van nature in het menselijk brein voorkomt. De onderzoekers speculeren dat deze endogene DMT mogelijk betrokken is bij de unieke toestanden die ontstaan bij bijna-dood- of mystieke ervaringen.

Uit recent onderzoek met zenuwcellen en dieren blijkt dat psychedelica mogelijk de structurele en functionele neurale plasticiteit bevorderen. Dit is het vermogen van de hersenen om zich aan te passen aan veranderingen. Als deze bevindingen ook voor mensen gelden, ontstaat wellicht de geweldige mogelijkheid om psychedelica te gebruiken bij de behandeling van bepaalde stemmingsstoornissen, zoals angst of depressie.

Volgens de onderzoekers zijn psychedelica inzetbaar om aangetaste gebieden te repareren in de hersenen. In deze studie, gepubliceerd in 2018, is ontdekt dat psychedelische middelen mogelijk het aantal takken en dendritische stekels op neuronen verhogen. Hetzelfde geldt voor synapsen, de verbindingen tussen neuronen.

DE PSYCHEDELISCHE ERVARING VERSCHILT PER PERSOON

We zijn bijna aan het einde gekomen van onze gids over (een aantal van) de cognitieve effecten van psychedelica. Toch moeten we nog iets belangrijks opmerken. Er zijn namelijk overeenkomsten als het gaat om de psychedelische ervaring, maar de reactie verschilt vaak per persoon. Het beste advies is met een lage dosis te beginnen. Observeer vervolgens de effecten en bouw de hoeveelheid op tot je tevreden bent met wat je ervaart. Direct kiezen voor een zogenaamde "hero"-dosis biedt geen voordelen. Mogelijk deins je daardoor zelfs terug voor trippen, wat juist een fantastische ervaring kan zijn.