Alles Over Wierook: Oorsprong, Soorten En Voordelen

Zamnesia

Journalist & Schrijver

Zamnesia

Bijgewerkt op: Mei 31, 2023

Je steekt een stokje aan, blaast het vlammetje uit en binnen enkele minuten geniet je van een volle, aardse geur. Het ruikt zoet, en ook wat naar muskus. Je ademt het in en je voelt je helemaal ontspannen.

Waar ben je? In een tempel, yogastudio of zit je lekker op de bank? Wat ben je aan het doen? Mediteren, wiet roken, gitaar spelen?

Op deze vragen kunnen we honderden antwoorden bedenken, maar één ding staat vast: je bent wierook aan het branden.

Wat is wierook?

Wierook is een aromatische stof die je kunt verbranden, zodat er een geurig aroma vrijkomt. Over het algemeen is deze geur afkomstig van planten. Populaire plantmaterialen om wierook te maken, zijn hars, wortels, zaden, boomschors en bloemen.

Mensen branden al duizenden jaren wierook, zowel voor spirituele als religieuze doeleinden, maar ook voor aromatherapie.

Wierook Natural Nag Champa

(37)

Bekijken

De oorsprong van wierook

De geschiedenis van wierook gaat ongelooflijk lang terug. Verschillende oude beschavingen en culturen gebruikten het voor genezing en religieuze rituelen. Rook richting de hemel zou de goden gunstig stemmen en gebeden naar boven dragen. Aromatische oliën, kruiden en specerijen werden beschouwd als geschenken van het goddelijke, en bijna elke cultuur die wierook gebruikte, beschouwde het als iets heiligs. Wierook zuivert een ruimte en heeft impact op de stemming voor meditatie of andere spirituele praktijken. Het werd echter ook wel gebruikt om ruimtes te ontdoen van de stank van ziekte en de dood.

Hieronder een kijkje in de geschiedenis van wierook over de hele wereld.

Azië

Vaak wordt het oude China als het land met het eerste geregistreerde gebruik van wierook voor ceremoniële verering gezien. Dit was rond 2000 v.Chr. Oude hindoeïstische teksten uit India, de Veda's, geven echter aan dat het gebruik van wierook mogelijk nog ouder is en uit 3500 v.Chr. dateert. In India werd wierook oorspronkelijk als medicinaal hulpmiddel gebruikt; in de Ayurveda speelt aromatherapie een belangrijke rol.

In China bereikte het branden van wierook zijn hoogtepunt tijdens de Song Dynastie (960–1279 n.Chr.). In die tijd werden veel gebouwen speciaal voor wierook-ceremonies gebouwd. In de 6e eeuw werd wierook in Japan geïntroduceerd door Koreaanse boeddhisten om de aristocratie te vermaken. In de 14e eeuw werd bij de samoerai wierook rond hun hoofd en helm gebrand in een poging beter opgewassen te zijn tegen hun tegenstanders.

Afrika en het Midden-Oosten

In andere oude rijken en steden, waaronder Assyrië, Babylon en Perzië, werd wierook in dezelfde periode als in India gebruikt. Vondsten uit prehistorische graftombes suggereren dat de oude Egyptenaren al in 3000 v.Chr. wierook gebruikten om hun goden tevreden te stellen. De wierook die in de tempel in Jeruzalem werd geofferd, stond bekend als 'ketoret'. In het boek Exodus staat dat dit een mengsel van stacte, onycha, frankincense en galbanum is.

De handelsroutes in het Midden-Oosten waren eeuwenlang in zwang dankzij de overvloed aan inheemse gommen en harsen, zoals frankincense en mirre. Veel van deze aromatische stoffen waren gewild en erg duur. Sommige werden zelfs als waardevoller dan goud beschouwd. De Wierookroute strekte zich uit van India en Arabië tot Noordoost-Afrika en de Levant.

Europa

De handel in wierook bereikte zijn piek toen de Wierookroute de Grieken en Romeinen bereikte. Oosterse christelijke kerken gingen wierook voor zuiveringsrituelen en gebeden gebruiken. Niet lang daarna volgde de rooms-katholieke kerk. De wierookhandel in Europa stortte echter kort na de val van Rome in.

In sommige orthodoxe en katholieke kerken vindt nog altijd de ceremoniële verbranding van harsen en gommen plaats. De wierook die bij deze religieuze ceremonies wordt gebruikt, wordt meestal verbrand in een speciaal wierookvat. Dit is een afgedekt vat dat aan kettingen hangt en waarmee wordt gezwaaid.

Amerika

Inheemse gemeenschappen in wat nu Noord-Amerika is, gebruikten ook wierook. En veel inheemsen voeren nog steeds een speciaal ritueel uit, bekend als 'smudging'. Dit zuiverende ritueel wordt ook wel 'sacred smoke bowl blessing' genoemd. Het ritueel is een essentieel onderdeel van het leven en wordt voor elke genezing, openbare bijeenkomst, powwow en zweethutceremonie uitgevoerd. De rook van de plant bevat de zogeheten 'heilige plantenhelper'. Deze verdrijft negatieve energie, zegent, geneest en herstelt de balans. Bekende planten voor smudging zijn ceder, salie, veenreukgras en de tabaksplant.

Wierook Witte Salie (gebundeld)

(24)

Bekijken

Hoe wordt wierook gemaakt?

De gebruiken voor het maken van wierook zijn door de eeuwen heen grotendeels gelijk gebleven. Het aantal verschillende geuren is echter wel uitgebreid.

India was het eerste land dat een uniform, gecodeerd systeem ontwikkelde voor het maken van wierook. Ze deelden wierook op in vijf classificaties: fruit, water, vuur, aarde en lucht. Wierook werd oorspronkelijk door monniken geproduceerd, en is ook tegenwoordig nog nauw verwant aan ayurvedische aromatherapie.

In China werd het maken van wierook een gewaardeerde kunstvorm, samen met het zetten van thee en kalligrafie. Ook vandaag de dag vormt men nog Chinese figuren van wierook-pasta of wordt het in ingewikkelde patronen verbrand, naar verluidt omdat dit geluk brengt.

De productie van wierook

Wierook wordt meestal van natuurlijk materiaal gemaakt. Wierook dat direct brandt, zoals kegels en stokjes, bestaat uit een combinatie van geurige materialen, waaraan bindmiddelen en een brandbare basis zijn toegevoegd.

Geurige materialen

De geur komt vaak van vermalen, organisch materiaal. Denk aan hout, schors, bladeren, hars of etherische olie. Materialen die door de eeuwen heen hun populariteit hebben behouden, zijn cassia, kaneel, styrax, ceder en sandelhout. Toch zijn dit slechts een paar voorbeelden van de talloze beschikbare geuren. Je kunt voor elke gelegenheid of behoefte wel bepaalde wierook kopen.

Brandbare basis en bindmiddelen

Tijdens de productie van wierook wordt de geur aan een basis van brandbare materiaal toegevoegd, zoals houtskool of houtpoeder. Gom werkt als een bindmiddel om alle ingrediënten bij elkaar te houden. Ook wordt er een oxidator gebruikt, bijvoorbeeld natriumnitraat, om de verbranding gaande te houden.

In sommige gevallen kiest men voor plantaardige poeders als bindmiddel. Hierbij wordt viskeus materiaal van botanische bronnen met geurstoffen en een kleine hoeveelheid water vermengd. Natuurlijke cellulose werkt als verbrandingsmiddel en creëert een stabiel kooltje. Een van de populairste plantaardige bindmiddelen is gemaakt van de schors van de tabu-no-ki boom (Machilus thunbergii).

Vormen en drogen

Door het mengen van bovenstaande elementen ontstaat een pasta. Deze kan rond een zogeheten 'punk stick' worden gevormd. Dit is de houten kern van wierookstokjes en bestaat meestal uit bamboe. In sommige gevallen wordt het wierookmengsel geëxtraheerd of in een vorm geperst. Denk hierbij aan kegels, spiralen of stokjes zonder kern. De wierook moet vervolgens drogen voordat je het kunt branden.

Wierook Californian White Sage

(90)

Bekijken

Waarom zou je wierook gebruiken?

Het langdurige en veelzijdige gebruik suggereert al dat het branden van wierook ook in onze tijd nog veel toepassingen heeft. Buiten ceremoniële gebruiken kun je het tevens gebruiken om de stemming te beïnvloeden en de sfeer in een ruimte te verbeteren.

Mogelijke voordelen van het branden van wierook

Aromatherapie wordt al duizenden jaren ingezet als natuurlijke remedie tegen spanning. Je kunt wierook echter gebruiken om diverse aspecten van je leven te verbeteren, zoals we hieronder bespreken:

Verminder stress en verbeter de slaap

Lavendel is een geur die erg geliefd is vanwege de ontspannende eigenschappen ervan. Daarom tref je lavendel in veel producten aan, van wierook tot bruisballen. In 2018 is een studie uitgevoerd met muizen, waarin wordt gesuggereerd dat het mogelijk rustgevend inwerkt op het centrale zenuwstelsel (Harada et al., 2018). De onderzoekers hebben vastgesteld dat linalool, een sterke terpeen in lavendel, GABA-receptoren via neuronen in de neus activeert. Voel je dus spanning of vind je het lastig om lekker te slapen? Brand dan wat wierook met lavendel. Andere geuren die in verband gebracht zijn met ontspanning en de slaap, zijn sandelhout, rozemarijn en kamille.

Zuiver je ruimte

Met wierook kun je snel en handig ongewenste geurtjes maskeren. Goede voorbeelden zijn kookluchtjes, de geur van huisdeuren of, voor de blowers onder ons, wiet! Om het skunky aroma van je laatste rooksessie te verdoezelen, kies je voor wierook met sandelhout, ceder of patchoeli. Je kunt echter ook een modernere geurmix branden. Als je graag buiten vertoeft, kun je zelfs muggen en andere vervelende insecten verjagen als je wierook met citronella brandt.

Bevorder je mindfulness

Wierook wordt vaak gebruikt bij spirituele ceremonies. Het doel hiervan is het bevorderen van de concentratie, stimuleren van de zintuigen en het verbeteren van de stemming tijdens meditatie. Sandelhout, lotus en Nag Champa, een geur uit India, worden bij yoga en meditatie vaak gebruikt. Welke van deze geuren je ook kiest, ze helpen je aarden, zonder te overweldigen of overheersen. Bepaal je intenties met een ritueel, zoals het zorgvuldig selecteren, voorbereiden en aansteken van wierook!

Bevorder je creativiteit

Van al je zintuigen, kan je neus de sterkste associaties maken. Een specifieke geur kan een bepaalde herinnering opwekken, je inspireren of je stemming verbeteren. Veel kunstenaars gebruiken aromatherapie om de juiste sfeer in hun werkruimte of studio te creëren. Als je ook graag creatief aan de slag gaat, brand dan wierook met de geur van citrus, geranium of ylang-ylang.

Wat zijn de verschillende typen wierook?

Je kunt wierook in verschillende vormen kopen, maar je kunt het ook nog onderverdelen in twee types: direct en indirect brandend.

Direct brandende wierook is het gangbaarst. Aromatische stoffen worden hierbij gecombineerd met brandbaar materiaal, waardoor dit type van zichzelf blijft gloeien. Je moet het eerst aansteken en dan het vlammetje uitblazen. Het gloeiende kooltje geeft vervolgens langzaam aromatische rook af. Bekende vormen van direct brandende wierook zijn stokjes, kegels, spiralen en poeders.

Indirect brandende wierook vereist daarentegen een externe hittebron om te branden. Meestal is dit een stukje houtskool. Je plaatst dit op een metalen plaat of in een wierookvat, geïsoleerd met een laagje zand of as. De wierook zelf komt direct in contact met de houtskool. De wierook is soms fijngemalen, waardoor het snel brandt. Het kan echter ook uit grotere stukken bestaan, die uiteraard trager branden. Bekende voorbeelden van indirect brandende wierook zijn harsen, zoals frankincense en mirre, en geknede wierook.

Wierookstokjes versus -kegels

De twee meestvoorkomende vormen van wierook zijn stokjes en kegels. Beide branden direct, maar er zitten ook enkele subtiele verschillen tussen. Wierookhouders voor beide types variëren van simpel en minimalistisch tot uitgebreid en gedecoreerd. Je hebt dus talloze opties; het is maar net wat bij je stemming en voorkeuren past!

Wierookstokjes

In het Westen zul je vooral wierookstokjes aantreffen. Vaak is de kern van bamboe gemaakt, maar je vindt ook duurdere soorten met een kern van sandelhout. Deze kern is omhuld met een mix van etherische oliën en houtskoolstof of zaagsel. Een solide wierookstokje, zonder kern, heet een 'dhoop stick'. Zo'n stick kun je gemakkelijk in kleinere stukjes breken. Dit is de meest gebruikte vorm van wierook in Japan en Tibet.

Wierookstokjes zullen over het algemeen:

• Langzaam en gelijkmatig branden
• Ongeveer 45 minuten branden
• Een lichte geur afgeven
• Een lange tray vereisen om de vallende as te vangen
• Een houten kern bevatten, tenzij je dhoop sticks brandt

Wierookkegels

Wierookkegels worden gemaakt van een mix van etherische oliën en brandbare poeders. Dit wordt in een kegelvorm geperst en uitgehard. De ingrediënten komen overeen met die van wierookstokjes, maar vanwege de vorm branden kegels op een andere manier. Wierookkegels zijn eigenlijk een vorm van dhoop; ze worden zonder houten kern gevormd.

Wierookkegels zijn er in reguliere of backflow vorm. Als je backflow wierook kiest, zal de rook niet omhoog kringelen, maar naar beneden via een gat in het midden van de kegel. Backflow wierookkegels zet je daarom bovenop speciale wierookhouders die de rook naar beneden trekken. Sommige houders zijn heel bijzonder gemaakt. De rook krijgt bijvoorbeeld psychedelische patronen of het lijkt alsof de rook als water over rotsen stroomt.

Wierookkegels zullen over het algemeen:

• Sneller branden
• Ongeveer 20 minuten branden
• Een intense geur afgeven
• Gemakkelijker schoon te maken zijn, omdat de as rond de kegel blijft zitten
• Verkrijgbaar zijn in standaard en backflow varianten

Kruidenwierookkegels

(9)

Bekijken

Wierook: nu verkrijgbaar om je zintuigen te prikkelen

Geuren hebben de kracht om je stemming te beïnvloeden, positieve herinneringen op te roepen en je creativiteit te stimuleren. Laat je verbazen door de veelzijdigheid van wierook, of je nu mediteert, ontspant, spiritueel contact maakt of gewoon wilt dat je kamer lekker ruikt!

Dus kies je favoriete wierookstokje of kegel, plaats het in een mooie wierookhouder en steek het aan. Laat je omhullen door de geur en ontspan, wetende dat je deelneemt aan een ritueel dat mensen al duizenden jaren beoefenen!