Welke Paddenstoelen Je NIET Moet Eten: Een Korte Gids

Giftige paddenstoelen moet je niet eten! Dat klinkt logisch, en dat is het ook, maar het is niet altijd duidelijk welke soorten giftig zijn. Veel paddenstoelen hebben eetbare lookalikes. En andere zien er simpelweg saai en onschuldig uit, terwijl ze barsten van de giftige stoffen. Zo zie je maar weer dat schijn kan bedriegen!

Hieronder bekijken we achttien van de giftigste paddenstoelen in Europa en Noord-Amerika, hoewel sommige ook in Afrika en Azië voorkomen. Lees verder en ontdek welke soorten je beter links kunt laten liggen!

Waarom moet je sommige paddenstoelen niet eten?

Sommige paddenstoelen zijn culinaire hoogstandjes, en dan hebben we nog paddo's, die krachtige psychedelische effecten opwekken. Maar het is je waarschijnlijk ook wel bekend dat bepaalde paddenstoelen dodelijk zijn als je ze eet. Deze kunnen je nieren, lever of hart stilleggen, met fatale gevolgen, al kan dat proces soms weken duren.

Dat klinkt niet echt aantrekkelijk, toch? Reden genoeg dus om bepaalde paddenstoelen even over te slaan.

Giftige paddenstoelen bevatten verschillende stoffen die het lichaam op uiteenlopende manieren beïnvloeden. De meeste zijn gelukkig niet dodelijk en leiden na gebruik 'alleen' tot maag-darmklachten. Toch is ongeveer 1-2% van de paddenstoelen dodelijk bij inname.

Het gif in deze paddenstoelen is een soort beschermingsmechanisme. Ze proberen hiermee te voorkomen dat ze worden opgegeten, zodat ze hun sporen kunnen verspreiden en zich kunnen voortplanten. Insecten, herten en mensen zijn allemaal potentiële bedreigingen voor een paddenstoel.

Er zijn verschillende specifieke kenmerken die giftige paddenstoelen van eetbare onderscheiden. Het is dus belangrijk om elke paddenstoel nauwkeurig te identificeren als je gaat wildplukken! Paddenstoelen zijn niet zoals insecten; ze maken hun aard niet kenbaar met felle kleuren of puntige angels en hebben soms zelfs een bijzonder onschuldig uiterlijk. En dat maakt voorzichtigheid extra belangrijk!

Top 18 giftige paddenstoelen die je moet vermijden

Hieronder werpen we een korte blik op 18 giftige paddenstoelen die je koste wat het kost moet vermijden. Weet wel dat deze lijst geen handleiding is om paddenstoelen te identificeren. Mocht je dus willen wildplukken, dan heb je meer uitgebreide info nodig!

Groene knolamaniet

De groene knolamaniet (Amanita phalloides) is een van de giftigste paddenstoelen ter wereld. De Engelse naam is ‘death cap’ en dat klinkt net zo dodelijk als hij is. Deze paddenstoel vind je vooral in Europa. En je hoeft er slechts een helft van te eten om eraan te kunnen overlijden. Hierom, maar ook vanwege de gelijkenis met eetbare paddenstoelen, is de groene knolamaniet verantwoordelijk voor ongeveer 90% van de paddenstoeldoden per jaar! Hij ziet er op het eerste gezicht ook eetbaar uit, met een vlezige witte steel en een vrij sappig uitziende hoed. Maar vergis je niet: hij kan binnen 6-12 uur na inname dodelijk zijn, waarbij de lever het vooral moet ontgelden.

Destroying angels

'Destroying angels' is een verzamelnaam voor diverse Amanita paddenstoelen, waaronder de Amanita virosa (kleverige knolamaniet) en vroege knolamaniet (Amanita verna). Meestal hebben ze grote hoeden. Een handjevol bevat voldoende gif om een heel gezin te doden!

Rimpelig breeksteeltje

Het rimpelig breeksteeltje, ook bekend als Conocybe rugosa of Pholiotina rugosa, bevat dezelfde mycotoxinen als de groene knolamaniet. En hij is net zo dodelijk, maar het uiterlijk verschilt wat meer van eetbare paddenstoelen. Daarom wordt deze paddenstoel minder vaak per ongeluk geplukt. Je kunt het rimpelig breeksteeltje overal ter wereld vinden, maar vooral in het noordwesten van Noord-Amerika, waar hij op dood hout en houtsnippers groeit. Deze dodelijke paddenstoel is bruin en heeft een geribbelde hoed; loop er maar met een grote boog omheen!

Bundelmosklokje

De Nederlandse benaming klinkt behoorlijk schattig, maar het bundelmosklokje (Galerina marginata) wordt in het Engels 'autumn skullcap' genoemd; een term die allesbehalve vrolijk stemt! Voordat de paddenstoel volgroeid is, lijkt hij bedrieglijk veel op Psilocybe cubensis. Mocht je dus paddo's in het wild plukken, let dan bijzonder goed op! Het bundelmosklokje groeit op het hele noordelijke halfrond en steekt in de herfst zijn kopje op, wanneer het buiten afkoelt.

Witte weidetrechterzwam

De witte weidetrechterzwam (Clitocybe dealbata) bevat soms dodelijke hoeveelheden muscarine. Na het eten ervan, kun je gaan zweten, rillen en meer speeksel en traanvocht aanmaken. Sterfte is zeldzaam, maar kan bij hoge doses wel degelijk voorkomen. De paddenstoel heeft een spookachtige, witte kleur (net als veel van zijn slachtoffers!). Komt in heel Europa en Noord-Amerika voor.

Giftige weidetrechterzwam

Deze soort is nauw verwant aan de witte weidetrechterzwam en bevat ook muscarine. Daarom kun je ongeveer dezelfde toxische effecten verwachten; ook wel het 'muscarine-syndroom' genoemd. Deze paddenstoel groeit in delen van Europa en de VS. Misschien ben je hem al vaak tegengekomen zonder te weten hoe dodelijk hij eigenlijk is!

Valse morielje

De valse morielje (Gyromitra esculenta) is ook bekend als de voorjaarskluifzwam. Hij ziet eruit als een menselijk brein of een bundel gestold gehakt; niet iets wat je per ongeluk in je mond stopt. De paddenstoel is giftig en mogelijk dodelijk, maar wel eetbaar als je hem zorgvuldig kookt. In sommige landen wordt hij zelfs als een delicatesse beschouwd. Toch raden we niet aan ermee te kokkerellen; je experiment kan gevaarlijk uitpakken!

Paddoshop

Onze Paddoshop biedt een ruim assortiment aan magic truffels, paddokweeksets, sporen prints en meer.

View category

Giftige vezelkop

De giftige vezelkop, ook wel 'witrode vezelkop' genoemd, is een giftige paddenstoel uit de familie Inocybaceae. Hij groeit in de zomer op het bladafval van beukenbomen en is een van de weinige paddenstoelen die als dodelijk worden beschouwd. Zijn taxonomische naam is 'Inosperma erubescens'.

Gegordelde parasolzwam

Deze giftige paddenstoel groeit in open grasgebieden in Europa en Azië, helemaal tot in Oost-China. Vanwege de gelijkenis met de eetbare muisgrijze ridderzwam zijn er meerdere mensen aan overleden.

Panteramaniet

Deze lastig te identificeren paddenstoel bevat iboteenzuur en muscimol. Hij heeft wat weg van de vliegenzwam en kan sterke psychoactieve effecten veroorzaken, maar is veel giftiger en minder opvallend. In tegenstelling tot Psilocybe paddenstoelen, die ook psychoactief zijn, zijn Amanita-soorten echter giftig en kunnen ze ernstige klachten veroorzaken. Mocht je de panteramaniet als drug willen gebruiken (wij raden het af), doe dat dan uitsluitend onder toezicht van een expert.

Vliegenzwam

Ah, de beroemde vliegenzwam! Deze paddenstoel van Kabouter Spillebeen en andere sprookjes is ook bekend als de Amanita muscaria. Hij heeft een rood-wit gevlekte hoed en is gebruikt door sjamanen in heel Noord-Europa en Azië. De kleurrijke paddenstoel kan hallucinaties en een staat van trance opwekken wanneer je de huid eet, maar naar verluidt ook wanneer je de urine van rendieren drinkt (die hem eten). Als je echter het hele vruchtlichaam opeet, kun je toxische effecten verwachten. Deze zijn zelden dodelijk, maar kunnen bijzonder ongemakkelijk zijn en blijvende schade veroorzaken.

Rubroboletus pulcherrimus

De Rubroboletus pulcherrimus komt veel voor in het noordwesten van Noord-Amerika. Tot dusver is er één sterfgeval bekend. Dit is een grote, dikke paddenstoel die een kenmerkende rode kleur ontwikkelt.

Giftige satijnzwam

De giftige satijnzwam (Entoloma sinuatum) lijkt op de eetbare voorjaarspronkridder en heeft daarom talloze vergiftigingen veroorzaakt. Toch zijn er geen dodelijke slachtoffers bekend. De symptomen blijven meestal beperkt tot bijzonder vervelende maag-darmklachten.

Gewone zwavelkop

De gewone zwavelkop (Hypholoma fasciculare) of het 'dwergzwavelkopje' is een brede, gele paddenstoel die op dood hout onder loofbomen groeit. Over het algemeen vind je hem op plekken waar geen andere soorten groeien. Hij is robuust en groeit in grote groepen, waardoor je hem vrij gemakkelijk kunt herkennen. De bitter smakende paddenstoel bevat giftige steroïden. Mocht je hem eten, dan kun je diarree krijgen, misselijk worden, braken en flauwvallen, maar hij is meestal niet dodelijk.

Baardige melkzwam

De baardige melkzwam (Lactarius torminosus) groeit in een zeer groot gebied, waaronder Noord-Afrika, Europa, Amerika en Azië. Het middelste deel van de hoed is komvormig en je kunt hem vinden onder berkenbomen in gemengde bossen. Wanneer je hem rauw eet, kan dat irritatie aan het spijsverteringskanaal veroorzaken. Maar gekookte exemplaren zijn eetbaar, want het koken breekt de gifstoffen af. De paddenstoel is populair in de Russische en Finse keuken.

Noordelijke lantaarnzwam

Deze paddenstoel groeit in enorme, heldergeel/oranje clusters, waardoor je hem gemakkelijk kunt spotten. Hij zorgt zelfs voor bioluminescentie. Dit betekent dat de lantaarnzwam, hoe toepasselijk, 's nachts gloeit. Naar verluidt, trekt hij hiermee insecten aan die zijn sporen verspreiden. De paddenstoel veroorzaakt braken, diarree en ander ongemak, maar is niet dodelijk.

Valse hanenkam

Deze paddenstoel lijkt erg op de smakelijke cantharel, of hanenkam, waardoor je hem gemakkelijk per ongeluk plukt. Hoewel hij giftig is, staat hij niet als gevaarlijk te boek. Mocht je hem per ongeluk eten, dan ervaar je vaak wat licht ongemak, al kunnen de klachten ook erger worden. Deze mooie, lange, gele paddenstoel komt vooral in naaldbossen voor.

Pleurocybella porrigens

De Pleurocybella porrigens is een prachtige paddenstoel die eruitziet als een engelenvleugel. Tot ongeveer vijftien jaar geleden werd hij als eetbaar beschouwd, totdat er een aantal sterfgevallen werd gemeld. Naar verluidt, bevat de paddenstoel een instabiel aminozuur dat dodelijk is voor bepaalde mensen. Zo overleed een aantal personen met een leveraandoening enkele weken na het eten ervan. Mocht je een oud boek in huis hebben waarin staat dat deze paddenstoel eetbaar is, dan is dat dus verouderde informatie!

Paddenstoelen plukken in het wild: wees voorzichtig

De meeste giftige paddenstoelen zijn niet dodelijk. Dat betekent echter niet dat je geen vervelende effecten kunt ervaren! Mocht je dus gaan paddenstoelen plukken, wees dan bijzonder voorzichtig. Alle paddenstoelen op de wereld zijn eetbaar, maar sommige maar één keer! Gelukkig zijn er nog voldoende die wel helemaal veilig zijn! Mocht je daar interesse in hebben, dan kun je ons artikel daarover lezen. Hoe dan ook, onthoud: mocht je gaan wildplukken, zorg dan dat je weet wat je doet!

Max Sargent

Max schrijft al meer dan tien jaar en is de afgelopen jaren in de cannabis- en psychedelische journalistiek beland. Hij heeft allerlei artikelen geschreven voor bedrijven als Zamnesia, Royal Queen Seeds, Cannaconnection, Gorilla Seeds, MushMagic en nog veel meer. Hij heeft dus een brede ervaring in deze branche.

Lees bio