Top 10 Therapeutische Planten Om Thuis Te Kweken

Zelfs met de moderne geneeskunde zijn volks- en kruidenremedies nog lang niet achterhaald. Sterker nog, veel gezondheidsbewuste mensen kiezen steeds opnieuw voor geneeskrachtige planten en kruiden. Ze gebruiken ze niet alleen om specifieke kwalen en symptomen te behandelen, maar zelfs om ziekte helemaal te voorkomen. In dit artikel bespreken we 10 therapeutische planten die je thuis kunt kweken.

Wat zijn therapeutische planten?

Therapeutische planten en kruiden bevatten een breed scala aan actieve chemische stofjes die, wanneer je ze inneemt of op andere wijze gebruikt, mogelijk voordelen voor je gezondheid opleveren en zelfs symptomen van ziektes verlichten. Hoewel modern medisch onderzoek vaak geen duidelijk bewijs kan leveren over hoe en waarom ze werken, vormen therapeutische planten al generaties lang de hoekstenen van traditionele geneeskundige praktijken.

Mensen gebruiken al eeuwenlang kruidenremedies. De vroegste verwijzingen komen van Soemerische kleitabletten die meer dan 5000 jaar oud zijn (The Largest Surviving Medical Treatise From Ancient Mesopotamia: History of Information, n.d.). Andere duidelijke voorbeelden van het gebruik van therapeutische planten zijn de Chinese Pen T'sao uit 2500 v.C., de Egyptische Ebers Papyrus uit 1550 v.C. en De Materia Medica, die door Dioscorides in 60 n.C. werd geschreven.

Veel van deze oude medische teksten bevatten naar verluidt informatie en kennis die die in de loop van duizenden jaren is verzameld. Archeologisch bewijs suggereert zelfs dat mensen uit het paleolithicum enig inzicht hadden in de therapeutische eigenschappen van planten en kruiden. Sommige deskundigen geloven bijvoorbeeld dat de beroemde bloemenbegrafenis in de grot van Shanidar niet alleen spreekt over de complexe begrafenisceremonies van de paleolithische mensen, maar ook wijst op het feit dat ze bij hun begrafenissen bewust kruiden met heilzame eigenschappen gebruikten (Dani, Pinill & Rodriguez, 2021).

Top 10 therapeutische planten

Ben je geïnteresseerd in het gebruik van therapeutische kruiden en planten om je gezondheid en welzijn te bevorderen? Hieronder bespreken we 10 therapeutische planten. Deze kun je gemakkelijk thuis kweken, zodat je ze altijd bij de hand hebt als je lichaam wat hulp nodig heeft. Je kunt al deze zaden, en nog veel meer, vinden in de Plantshop van Zamnesia.

1. Absintalsem

Artemisia absinthium, beter bekend als absintalsem, staat bekend om zijn kenmerkende kruidenaroma en bittere smaak. Daarnaast is dit kruid het belangrijkste ingrediënt in absint en sommige soorten vermout. Absintalsem is inheems in Europa en werd traditioneel gebruikt om darmparasieten en wormen te verdrijven, maar ook om klachten van het maag-darmkanaal te verlichten (Richards, 2023).

Volgens Encyclopedia Britannica werd absintalsem ook gebruikt om pijn te verlichten (vooral menstruatiepijn) en als abortivum. Tegenwoordig schrijven sommige kruidenkenners en homeopaten ook lage doses supplementen en concentraten met absintalsem voor om de spijsvertering te bevorderen en de eetlust te verbeteren.

Absintalsem is een winterharde plant die goed groeit in verschillende klimaten en inmiddels op verschillende continenten genaturaliseerd is. Het is heel eenvoudig te kweken en een geweldige toevoeging aan elke kruidentuin.

Absintalsem (Artemisia absinthium) Zaden

(9)

Bekijken

2. Anijs

Anijs, of Pimpinella anisum, vind je vaak in geurige, gekruide wintergerechten. Maar de toepassingen reiken veel verder dan de keuken. Anijs is een van de vele kruidenmiddelen in de Egyptische Papyrus Ebers en werd aanbevolen als behandeling voor buik- en tandziektes, slangenbeten en duizeligheid door bevalling. De Egyptenaren gebruikten anijs ook als een natuurlijk afrodisiacum en vanwege het vermogen om transpiratie op te wekken.

Tijdens de middeleeuwen behandelden mensen er ziektes van de galblaas, nieren en lever mee, evenals epilepsie bij kinderen. Soldaten gebruikten tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog naar verluidt anijspreparaten als ontsmettingsmiddel (University of California). Tegenwoordig bevatten veel theeën, infusies, tincturen en topicale middelen bladeren of zaden van anijs.

Kweek thuis anijs voor een constante voorraad bladeren en zaden die je naar behoefte kunt gebruiken. Onthoud wel dat deze kruidachtige eenjarige plant een hekel heeft aan koude en natte omstandigheden!

Anijs (Pimpinella Anisum) Zaden

(5)

Bekijken

3. Bijvoet

Bijvoet is een veelvoorkomend kruid uit Europa en Oost-Azië dat inmiddels over de hele wereld groeit. Bijvoet is nauw verwant aan alsem en kent een rijke geschiedenis van gebruik voor spirituele, therapeutische en culinaire doeleinden.

De oude Grieken en Romeinen wijdden bijvoet bijvoorbeeld aan de godinnen Artemis en Diana in hun tempels, die hoog aangeschreven stonden als plaatsen van genezing, vooral voor vrouwen.

In de middeleeuwen gebruikten mensen bijvoet om vermoeidheid en lichamelijke kwalen te verlichten, als insectenwerend middel en als bescherming tegen boze geesten (Harford, n.d.). In Azië speelt bijvoet nog steeds een belangrijke rol in de lokale keuken en geneeskunde. Het is een hoofdingrediënt in moxa, wordt op specifieke drukpunten verbrand in de Chinese acupunctuur (Deng & Shen, 2013) en is erg populair in veel Japanse en Koreaanse gerechten.

Net als absintalsem is bijvoet een winterhard kruid dat goed groeit in elke zonnige kruidentuin.

Bijvoetzaden (Artemisa Vulgaris)

(5)

Bekijken

4. Hyssop

Hyssop, of Hysopus officinalis, behoort tot de muntfamilie en komt oorspronkelijk uit Zuid-Europa en het Midden-Oosten. Het is een geurig meerjarig kruid dat donkergroene bladeren en prachtige uitlopers van levendige bloemen produceert. Al eeuwenlang gebruiken mensen het als holistisch middel om allerlei klachten aan te pakken, van verkoudheid tot infecties van de urinewegen en maag- en darmklachten (National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases, 2018).

Je kunt van hyssop een heerlijke thee zetten. Je kunt het ook op de huid aanbrengen, als gorgeldrank gebruiken of het aan je bad toevoegen. Etherische olie van hyssop kun je ook plaatselijk gebruiken en bezit naar verluidt ontsmettende eigenschappen. Net als veel van de andere kruiden op deze lijst gebruikte men hyssop traditioneel ook als keukenkruid om zoete en hartige gerechten te doordrenken met de natuurlijke smaak van munt en zoethout.

Het kweken van hyssop is heel eenvoudig: zaai je zaden in de volle zon en vochtige grond en wacht tot je planten een beetje volgroeid zijn voordat je de bladeren en bloemen kunt oogsten.

Hyssop (Hyssopus Officinalis) Zaden

(3)

Bekijken

5. Salie

Salie heeft een rijke geschiedenis die duizenden jaren teruggaat. Door de jaren heen hebben mensen het voor spirituele, culinaire en holistische doeleinden gebruikt. Deze meerjarige, groenblijvende plant komt oorspronkelijk uit het Middellandse Zeegebied en stond hoog aangeschreven bij de Romeinen en de Oude Grieken. Ze benutten salie als diureticum, om wonden en slangenbeten te behandelen, om de menstruatie te bevorderen en om borstkwalen, keelpijn en zelfs epilepsie te behandelen.

In het middeleeuwse Europa liet keizer Karel de Grote salie verbouwen in zijn keizerlijke tuinen (Rodgers, 2014). Ook waren de verschillende soorten salie erg populair in Amerika (Tibbits, 2020) en in de traditionele Chinese geneeskunde (Millar, 2017), wat tot op de dag van vandaag niet is veranderd.

Ook tegenwoordig maken kruidendokters en artsen gebruik van salie als een vers of gedroogd kruid of in de vorm van tincturen en etherische oliën. Door salie (Salvia officinalis) te kweken, kun je dit eeuwenoude kruid heel eenvoudig in je wellnessroutine opnemen.

Salie (Salvia Officinalis) Zaden

(10)

Bekijken

6. Duitse wintertijm

Duitse wintertijm, Thymus vulgaris, of simpelweg tijm, is niet weg te denken uit de meeste keukens. De kleine, ronde blaadjes hebben een heerlijk, vol aards en kruidig aroma dat veel gerechten verrijkt.

Traditioneel gaat het gebruik van tijm echter veel verder dan slechts diepte geven aan voedsel. Deze groenblijvende struik kent een lange geschiedenis van traditioneel gebruik bij borst- en keelinfecties en tegen wormen bij kinderen.

De Romeinen associeerden tijm traditioneel met Venus, de godin van de liefde, seks, schoonheid en vruchtbaarheid, en gebruikten tijm voor de behandeling van epilepsie en het opwekken van abortus. In Culpeper's Complete Herbal staat dat tijm de longen versterkt, slijm verwijdert, kortademigheid vermindert, darmwormen doodt en ischias, wratten, pijn en slecht zicht verbetert (University of California).

Net als veel andere kruiden staat tijm het liefst in de volle zon en in leemachtige aarde met een goede drainage. Zodra je planten volgroeid zijn, kun je verse tijmblaadjes gebruiken om thee of een gorgeldrank van te maken of om diepgang te geven aan je favoriete gerecht.

Tijm (Thymus Vulgaris) Zaden

(5)

Bekijken

7. Ashwagandha

Ashwagandha, ook bekend als winterkers, is lid van de nachtschadefamilie (Solanaceae) en groeit van nature in India, het Midden-Oosten en delen van Afrika. In het westen kun je ashwagandha kopen als gezondheidsvoeding en voedingssupplement, maar van oudsher is het een van de meest vereerde planten in de traditionele ayurvedische geneeskunde.

Meer specifiek, beschouwen mensen ashwagandha als een rasayana kruid en daarmee zou het lijden verlichten en een lang leven bevorderen. Maar ayurveda-deskundigen schrijven ashwagandha vaak voor bij een groot aantal verschillende kwalen, van astma, bronchitis en verkoudheid tot psoriasis en reuma (Engels & Brinckmann, 2013).

Ashwagandha is een groenblijvende, robuuste struik die je gemakkelijk in de meeste kruidentuinen kunt kweken. Zorg er wel voor dat de aarde niet te vochtig wordt in de winter.

8. Groot kaasjeskruid

Groot kaasjeskruid komt oorspronkelijk uit Europa, Noord-Afrika en West-Azië en is nu overal te vinden, van verwaarloosde parkeerplaatsen en braakliggende terreinen tot goed onderhouden tuinen.

Maar dit schijnbaar eenvoudige siergewas (of onkruid) heeft in veel culturen al eeuwenlang een plaats als voedsel en kruidenmiddel. Vooral de Romeinen waren dol op groot kaasjeskruid en gebruikten het als verzachtend middel en laxeermiddel, maar ook als ingrediënt in veel regionale gerechten.

In het hele Middellandse Zeegebied zijn gerechten en huismiddeltjes met één of meerdere delen van de plant heel gewoon. In China gebruikt men het kruid ook al ruim 2000 jaar als voedsel en kruidengeneesmiddel. De Chinese geneeskunde benut groot kaasjeskruid vanwege de laxerende en vochtafdrijvende eigenschappen, maar ook om hoesten en aandoeningen aan de luchtwegen te verlichten.

Met zoveel mogelijke gunstige kwaliteiten doet het kweken van groot kaasjeskruid veel meer dan slechts kleur toevoegen aan je tuin.

Groot Kaasjeskruid (Malva sylvestris) Zaden

(3)

Bekijken

9. Valeriaan

Valeriaan behoort tot de Valerianaceae familie en is inheems in Europa en Azië, maar groeit inmiddels ook op andere plaatsen. Het gebruik als therapeutisch kruid dateert uit het oude Rome en Griekenland. Zowel Hippocrates als Galen gebruikten valeriaan om slapeloosheid tegen te gaan (NIH).

Culpeper's Complete Herbal noemt valeriaan ook voor de behandeling van nervositeit, beven, hoofdpijn en hartkloppingen. Het is ook gebruikt om gastro-intestinale klachten zoals maagkrampen te bestrijden, evenals epileptische aanvallen en ADHD, hoewel er meer onderzoek nodig is om de werkzaamheid bij deze aandoeningen goed te beoordelen. Ook vandaag de dag zijn er veel mensen die valeriaan gebruiken. Studies suggereren dat het effect ontstaat omdat het inwerkt op de GABA receptoren (NIH).

Als je thuis valeriaan kweekt, kun je de bladeren in salades en thee gebruiken. Je kunt er natuurlijk ook je eigen concentraten en tincturen mee maken.

Valeriaan (Valeriana Officinalis) Zaden

(5)

Bekijken

10. Sint-janskruid

Sint-janskruid is een bekend traditioneel kruid en de naam komt van het feit dat het kruid bloeit rond de zomerzonnewende en het hoogfeest van Johannes de Doper. Het gebruik ervan is al vastgelegd in de 1e eeuw n.C., want de Romeinse militaire arts Proscurides schreef het vaak voor. Maar Dioscorides en Plinius hebben mogelijk ook sint-janskruid gebruikt om slangenbeten en koorts te behandelen.

In de middeleeuwen werd het ook aan mensen en dieren gegeven om ze te beschermen tegen boze geesten en heksen. Later is het in Gerard's Herball beschreven als een effectieve behandeling voor diepe wonden, als vochtafdrijvend middel en een behandeling voor blaasstenen (Lee, 1999). Tegenwoordig prijzen veel mensen sint-janskruid aan als een natuurlijk middel tegen angst en depressie. Toch is er meer onderzoek nodig om de werkzaamheid ervan te bepalen, zoals wel vaker geldt voor kruidenremedies.

Als je sint-janskruid kweekt, oogst de bloemen dan in de zomer en droog ze om later thee van te zetten. Je kunt ook overwegen om je eigen concentraten te maken.

Sint-Janskruidzaden (Hypericum Perforatum)

(2)

Bekijken

Therapeutische kruiden door de eeuwen heen

Het gebruik van therapeutische kruiden en planten gaat al duizenden jaren terug, maar ze zijn vandaag de dag nog steeds erg relevant. Wil je je gezondheid op natuurlijke wijze ondersteunen? Bezoek dan Zammi's Farm en bestel de zaden van deze eeuwenoude kruidenremedies. Al snel heb je een prachtige kruidentuin die je voor allerlei toepassingen kunt gebruiken!

Steven Voser

Steven Voser is een onafhankelijke cannabisjournalist met meer dan zes jaar ervaring in het schrijven over alles omtrent wiet: hoe je het kweekt, hoe je er optimaal van geniet, maar ook de groeiende industrie en het onduidelijke juridische landschap eromheen.

Lees bio