Moeten We Psychedelica Als Medicijnen Beschouwen?

Wereldwijd wordt in toenemende mate erkend dat psychedelica therapeutische waarde hebben. Het voortzetten van deze trend gaat gepaard met steeds meer acceptatie van deze drugs, waardoor het taboe erop langzamerhand lijkt te verdwijnen.

Maar betekent dit ook dat we psychedelica in de eerste plaats als medicijnen moeten beschouwen? Hieronder ontdek je dat psychedelica misschien wel therapeutisch gebruikt kunnen worden, maar veel meer te bieden hebben dan dat, en waarom we psychedelica tekort zouden doen als we ze alleen als 'medicijnen' zouden bestempelen.

Wat betekent het woord 'medicijnen'?

Het woord 'medicijnen' heeft in onze taal twee betekenissen. Enerzijds kan het verwijzen naar geneesmiddelen: stoffen die worden gebruikt om ziektes te voorkomen, genezen of behandelen, vaak in de vorm van een vloeistof of een pil.

Maar het kan ook verwijzen naar 'geneeskunde', oftewel het opsporen van de oorzaak van ziekten en het behandelen daarvan. Zo ken je misschien de uitdrukking 'medicijnen studeren' wel. In deze zin heeft het woord dus de betekenis van 'geneeskunde'.

Medicijnen vereisen een probleem

Los van de definitie bestaan medicijnen alleen bij de gratie van ziekte en lijden, met andere woorden: problemen. Medicijnen zou je dan ook alleen moeten gebruiken om problemen aan te pakken of te voorkomen. Als er geen sprake is van echte of mogelijke problemen, zijn ze onnodig en soms zelfs gevaarlijk.

Wat zijn psychedelica?

Psychedelica zijn een categorie van psychotrope drugs die een aantal specifieke effecten opwekken. Het woord 'psychedelicum' dook voor het eerst op in een dialoog tussen Aldous Huxley en Humphry Osmond, en werd later door Osmond in een paper gebruikt. Etymologisch gezien, bestaat de term uit twee delen (afgeleid van het oude Grieks):

• psykhē: 'geest'
• dēloun: 'onthullen' of 'zichtbaar maken'

Deze woorden werden samengevoegd tot 'psychedelicum', wat grofweg 'geest onthullend' betekent. Het impliceert dus een stof die in staat is om je geest te onthullen, ontrafelen of zichtbaar te maken.

Onder 'psychedelische drugs' zou je dan ook elke drug kunnen verstaan die je diepgaand inzicht in je innerlijke wereld kan geven. Meestal wordt dit beschouwd als het afbreken van het ego, het deel van de geest dat waanvoorstellingen over zichzelf maakt en verantwoordelijk is voor het zelfbewustzijn.

Hoge doses psychedelica kunnen resulteren in zogenaamde 'egodood', waarbij het ego volledig verdwijnt en je je zelfbesef tijdelijk verliest. Dit kan variëren van een aangename tot zeer vervelende ervaring. Mensen die het meemaken, beschouwen het vaak als enorm diepgaand en belangrijk.

Een ander veelvoorkomend kenmerk van psychedelica is dat ze een 'trip' kunnen opwekken. Hier komen ook de visuele en auditieve psychedelische effecten vandaan. Voor velen is dit karakteristiek voor deze drugs. Maar wat het uniekste aan deze stofjes is, is het inzicht dat ze mensen in zichzelf geven. Er bestaan namelijk ook andere drugs waarvan je kunt hallucineren, maar die niet psychedelisch zijn, oftewel, die dat inzicht niet bieden.

Enkele bekende psychedelica zijn:

• LSD
• Psilocybine (paddo's)
• Mescaline (cactussen als peyote en San Pedro)
• DMT (ayahuasca)
• Salvia divinorum
• Ketamine (discutabel)
• MDMA (discutabel)

Zijn psychedelica medicijnen?

Maar kunnen we psychedelica nu tot de medicijnen rekenen of niet?

Tegenwoordig hoor je steeds vaker dat 'psychedelica als medicijn' worden gebruikt. Steeds meer mensen beschouwen psychedelica in de eerste plaats, of zelfs exclusief, als medicijnen.

Maar hoewel psychedelica absoluut medicinale waarde hebben, zouden we ze niet hoofdzakelijk als medicijn moeten zien. In plaats daarvan kunnen we ze beter in een afzonderlijke categorie onderbrengen.

In het volgende stuk lees je waarom.

De waarde van plezier

Ten eerste wordt plezier in veel moderne culturen niet goed op waarde geschat. In 'The Sociology Of Fun' schrijft Ben Fincham dat het fenomeen 'plezier' een paradoxale plaats in onze maatschappij inneemt (2017). Plezier wordt meestal niet echt serieus genomen en vaak als onnodig gezien. Mensen associëren het met luiheid, vrije tijd en weinig productiviteit. Tegelijkertijd begrijpen velen dat plezier een van de mooiste dingen in het leven is en essentieel voor het geluksgevoel. Toch is het vaak iets wat we onszelf pas gunnen na eerst hard te hebben gewerkt.

Plezier is dus zodanig ondergewaardeerd dat mensen het als onbelangrijk zijn gaan beschouwen, en daar zijn meerdere redenen voor. Deze zijn echter te complex om hier uitgebreid te behandelen. Voor dit artikel gaan we er even van uit dat plezier op zichzelf waardevol is.

Daaropvolgend zou je kunnen stellen dat psychedelica (meestal) plezier bieden.

De eerste reden dat psychedelica meer zijn dan enkel medicijnen, is dan ook dat ze vermaak bieden. Een psychedelische ervaring is niet alleen spannend, maar stelt je ook in staat om de wereld op een nieuwe manier te bekijken. Daarbij kun je veel inzicht in jezelf krijgen.

Medicijnen doen dit meestal niet. Hierbij draait het om het voorkomen van problemen of het herstellen ervan. Het gebruik van medicijnen is meestal geen leuke ervaring. De meeste mensen nemen liever geen medicijnen, tenzij het nodig is om iets te behandelen of ergens van te genezen.

Hoewel je psychedelica ook op die manier kunt inzetten, gebruiken we ze meestal wanneer we gewoon gezond zijn. Dus niet voor medicinale doeleinden, maar gewoon voor de lol.

Psychedelica bieden meer dan heling

Daarop inhakend, kunnen we zeggen dat psychedelica veel meer te bieden hebben dan alleen heling.

Medicijnen zijn bedoeld om je weer in een staat te brengen die we als 'normaal' en gezond beschouwen. Ze zijn erop gericht om je te herstellen, in een 'normale' gezonde toestand te houden of de negatieve effecten van een ziekte of aandoening te beperken.

Medicijnen zijn niet bedoeld om iets anders op te wekken dan een normale, nuchtere toestand. Dit is echter wel wat psychedelica doen. Het is zelfs de belangrijkste reden dat mensen ze gebruiken!

Zelfs een volkomen gezond iemand die gelukkig is met zijn leven, kan van een psychedelische ervaring genieten en profiteren. Bij medicijnen ligt dat anders, want hoewel sommige ervan misschien wel een preventieve waarde hebben, zullen ze je leven niet direct verrijken.

Dit wil niet zeggen dat iedereen psychedelica kan en moet gebruiken. Maar stabiele, gezonde en gelukkige mensen kunnen er mogelijk wel baat bij hebben, soms zelfs heel veel.

Dit sluit aan op het vorige punt dat zelfs de gelukkigste, gezondste mensen van de ervaring kunnen profiteren. Niet omdat zo'n ervaring een bepaalde mate van genezing biedt, maar omdat het het leven meer waarde geeft, hoe waardevol dit ook al is.

Medicijnen zijn bedoeld om terug te keren naar een bepaalde evenwichtstoestand, oftewel om een probleem tegen te gaan. Psychedelica gaan verder dan dat.

Trippen

De reden dat psychedelica leuk zijn en dat ze meer kunnen bieden dan alleen heling, is het feit dat ze een trip opwekken. 'Trippen' verwijst naar zowel geestverruimende als zintuiglijke veranderingen die je onder invloed van deze drugs ervaart.

Of je trippen nu ziet als een mystieke ervaring of gewoon een verandering in je hersenen, bij de meeste mensen die het (onder de juiste omstandigheden) ervaren, laat het een positieve indruk achter.

Misschien heeft trippen ook therapeutische waarde, maar we zouden het tekortdoen als we het puur als een 'therapeutische ervaring' of als een bijwerking van bepaalde drugs zouden classificeren.

De psychedelische toestand is een zeer speciale staat die je alleen met bepaalde middelen kunt bereiken en die op zichzelf enorm veel waarde heeft.

Psychedelica als medicijnen

Maar, zoals we al even aanstipten, hebben psychedelica in potentie ook medicinale waarde!

Uit onderzoeken blijkt dat deze drugs mogelijk kunnen helpen bij de behandeling van allerlei ziektes, vooral mentale aandoeningen, zoals verslavingen.

Psychedelica bij depressie

Een van de terreinen waarop psychedelica enorm veelbelovend lijken, is de behandeling van depressie. Uit onderzoek aan de Johns Hopkins University bleken deelnemers de antidepressieve effecten van psilocybine twaalf maanden na de behandeling nog te ervaren (Gukasyan, Davis & Griffiths, 2022). Maar omdat dit onderzoek maar uit 27 proefpersonen bestond, is het te kleinschalig om hier een conclusie aan te kunnen verbinden. Toch lijkt er sprake te zijn van een trend, kijkend naar andere onderzoeken.

Het is tot op heden echter niet duidelijk hoe psychedelica een depressie precies kunnen beïnvloeden. Wel zijn er verschillende verklaringen voor te bedenken. Bijvoorbeeld dat de geestverruimende werking van deze drugs, vooral in combinatie met psychotherapie, kunnen helpen om vastgeroeste patronen te herkennen en doorbreken. Daarbij kan het mensen helpen om problemen onder ogen te komen die ze normaal gesproken niet kunnen of durven te erkennen. Op fysiek niveau is er echter nog veel onbekend. Volgens een theorie binden psychedelica zich aan de 5-hydroxytryptamine 2A receptor (5-HT2AR), waarmee het de neuroplasticiteit bevordert (Vargas, 2023). Neurotransmitters als serotonine kunnen zich ook aan deze receptoren binden, maar lijken de neuroplasticiteit niet te verhogen.

Wat er zo speciaal is aan deze drugs, is dat ze door celmembranen heen lijken te kunnen gaan en zo in zenuwcellen terecht kunnen komen, in plaats van zich alleen maar te binden aan receptoren. Uit het hierboven genoemde onderzoek bleek dat wanneer stofjes door de celmembraan gingen, dit met een verhoogde neuroplasticiteit samenhing.

Psychedelica bij verslaving

Psychedelica worden ook onderzocht in relatie tot het behandelen van verslavingsstoornissen.

Het is niet helemaal duidelijk hoe ze precies kunnen helpen, maar aangenomen wordt dat hier mogelijk dezelfde mechanismen bij betrokken zijn als bij depressie, namelijk mechanismen die de neuroplasticiteit bevorderen. Daarnaast wordt verondersteld dat veranderingen in hersenverbindingen, belonings- en emotieverwerking, sociale verbondenheid, inzicht en mystieke ervaringen belangrijk zijn om mensen te helpen hun relatie met verslavende middelen te veranderen (Rieser, Herdener & Preller, 2022).

Psychedelica: therapeutisch, maar ook zoveel meer

Het is wel duidelijk dat psychedelica in de geneeskunde een rol kunnen spelen en dat ze in sommige gevallen als medicijn kunnen dienen. Maar om ze hoofdzakelijk of alleen als zodanig te beschouwen, zou te kort door de bocht zijn. Ze hebben namelijk veel meer te bieden dan alleen de kracht om te helen.

Medicijnen zijn er om problemen op te lossen of te voorkomen, en zo je gezondheid op peil te houden. In specifieke situaties lijken psychedelica deze rol ook te vervullen, maar ze doen nog meer. Ze helpen mensen ook om boven die normale, gezonde toestand uit te stijgen en diepzinnige, verhelderende nieuwe ervaringen op te doen. Daarmee onderscheiden ze zich absoluut van medicijnen en vormen ze een geheel eigen klasse van substanties, die meer zijn dan alleen medicijnen!

Max Sargent

Max schrijft al meer dan tien jaar en is de afgelopen jaren in de cannabis- en psychedelische journalistiek beland. Hij heeft allerlei artikelen geschreven voor bedrijven als Zamnesia, Royal Queen Seeds, Cannaconnection, Gorilla Seeds, MushMagic en nog veel meer. Hij heeft dus een brede ervaring in deze branche.

Lees bio