Hennep: Een Introductie

De mens gebruikt hennep al duizenden jaren voor de productie van diverse goederen, zoals voedsel, touw, kleding, papier en brandstof. Het is misschien wel de nuttigste plant die de mensheid ooit heeft gekend. Recent is hennep weer in de schijnwerpers verschenen. Dit doordat we steeds meer zicht krijgen op de therapeutische mogelijkheden van de plant en haar chemische stofjes. Maar wat is hennep precies? En wat is het verschil tussen hennep en marihuana? We gaan ons verdiepen in de bewogen geschiedenis, de omstreden tegenwoordige tijd en de veelbelovende toekomst ervan.

WAT IS HENNEP EN IN WELK OPZICHT VERSCHILT HET VAN MARIHUANA?

Soms lijkt het alsof 'hennep' en 'wiet' volledig verschillende dingen zijn. Maar de werkelijkheid ligt iets anders. Ze hebben inderdaad verschillende cannabinoïdenprofielen en een enigszins afwijkende groei, maar dit is het gevolg van aanpassingen aan het klimaat en het intensief breeden van planten. De belangrijkste factor die hennep van wiet onderscheidt, is het THC-gehalte. Dit is het belangrijkste psychoactieve stofje in wiet, en de voornaamste reden dat de plant in veel landen illegaal is. Om hennep en van hennep afgeleide producten te produceren, gebruiken en verkopen, mogen planten daarom bijna geen THC bevatten. Deze haast THC-loze cannabisplanten veroorzaken dan ook geen high, en kunnen voor talloze doeleinden worden gebruikt.

De hoeveelheid THC die in hennep mag zitten, verschilt per land. In veel Europese landen zijn de regels vrij streng, met een maximum van 0,2%. In de VS lig dit iets hoger, en mag hennep niet meer dan 0,3% THC bevatten.

Aangezien industriële hennep geen high veroorzaakt, is het nooit als recreatieve drug gebruikt. Maar sinds het voor het eerst werd verbouwd, heeft het wel verschillende industriële toepassingen. De vezels kunnen worden gebruikt voor bouwmaterialen tot voedsel, en van brandstof tot papier. En nu we steeds milieubewuster worden, beleeft hennep een soort tweede jeugd als een duurzame, milieuvriendelijke grondstof.

CBD (cannabidiol) is een andere cannabinoïde in cannabis, en er is steeds meer bewijs dat deze stof verschillende voordelen kan bieden (Noreen et al., 2018). CBD is niet-psychotroop en komt in relatief grote hoeveelheden in hennep voor. Om die reden wordt de stof nu volop uit hennep geëxtraheerd om er CBD-olie en cosmeticaproducten van te maken.

CBD Olie (Zamnesia) 15%

(7)

Bekijken

DE GESCHIEDENIS VAN HENNEP IN HET KORT

Men denkt dat hennep al meer dan 10.000 jaren geleden wijdverbreid werd gebruikt. Daarmee zou het een van de oudste gedomesticeerde planten ter wereld zijn. Sommigen stellen zelfs dat hennepkweek uiteindelijk leidde tot de ontwikkeling van de moderne beschaving.

DE ONTDEKKING EN OUDE TOEPASSINGEN VAN HENNEP

Archeologen hebben bewijs gevonden van hennepgebruik op oude Mesopotamische begraafplaatsen. Ze hebben daarbij onder andere overblijfselen aangetroffen van hennepkleding. Er is ook aardewerk gevonden in Taiwan met een touw van hennep, daterend van ongeveer 8000 voor Chr.

Uit bronnen blijkt dat men in het oude China hennepzaden en -olie 8000 jaar geleden al als voedingsbron gebruikte. Iets later, rond 4000 voor Chr., werd hennep toegepast voor het maken van stoffen. De oude Chinezen gebruikten het ook voor boogpezen voor soldaten.

In het oude Egypte beeldde men de Egyptische godin Seshat rond 2800 voor Chr. af met een hennepblad boven haar hoofd.

Rond 900–200 voor Chr. verspreidde het gebruik van hennep en cannabis zich naar Europa. Een groep nomadische krijgers, de zogenaamde Scythen die leefden in het tegenwoordige zuiden van Siberië, vestigden handelsroutes tussen Europa en het Verre Oosten. Dat resulteerde in de uitwisseling van goederen, waaronder hennep.

Rond 200 voor Chr. vond men in China papier uit dat werd gemaakt van hennep. Hierbij werden geperste hennepvezels gemengd met schors en water. De oude Chinezen vonden deze uitvinding zo revolutionair, dat ze het honderden jaren verborgen hielden.

HENNEP IN DE MIDDELEEUWEN

In de Middeleeuwen werd hennep een belangrijk gewas met veel economische en sociale waarde. Het voorzag de wereld van bijvoorbeeld van voeding en vezels. Men gebruikte het daarbij voor het maken van canvas voor de zeilen van schepen (‘canvas’ komt van het woord ‘cannabis’) en touw. Hennep had als voordeel dat het sterker was dan katoen en resistent was tegen zout water. De hennepvezels van de touwen werden ook gebruikt om houten boten waterdicht te maken.

Hennep was in de Middeleeuwen zelfs zo belangrijk, dat koning Henri VIII van Engeland in 1535 landeigenaren opdroeg de plant te kweken. Wanneer ze dat niet deden, kregen ze een boete. Om een idee te krijgen van hoe belangrijk hennep was: tot het begin van de 20e eeuw werd bijna alle kleding vervaardigd uit hennep.

HENNEP IN DE TEGENWOORDIGE TIJD

In de 19e en het begin van de 20e eeuw ontdekte men nieuwe materialen en nieuwe vezels voor textiel. Daarmee werd het belang van hennep in bepaalde industrieën kleiner. De grootste teloorgang kwam echter met het verbod op cannabis in veel landen.

Tot recent maakte men geen onderscheid tussen hennep en marihuana. De Amerikaanse Marihuana Tax Act van 1937 en het daarop volgende verbod op marihuana (en dus hennep) maakte de plant een illegale drug in veel landen. En dat was uiteindelijk het doodsvonnis voor de hele industrie.

Pas recent is er sprake van een heropleving qua acceptatie en waardering van cannabis. Dit doordat de wetgeving rondom de plant soepeler is geworden en er meer wetenschappelijke literatuur verschijnt. Tegenwoordig ontdekt men hennep echt opnieuw. Het blijkt daarbij een milieuvriendelijke hulpbron te zijn ter vervanging van plastic en andere materialen die schadelijk zijn voor het milieu. Bovendien behelst onze kennis pas het topje van de ijsberg wat betreft de mogelijke therapeutische voordelen van cannabis en hennep.

DE LEGALITEIT EN KWEEK VAN HENNEP

Het heeft de Amerikaanse overheid tientallen jaren gekost om te erkennen dat industriële hennep en marihuana cruciaal verschillen qua chemotype (chemische samenstelling). Het duurde zelfs tot 1961 totdat een VN-verdrag de kweek van industriële hennep toestond. En ook nu zijn er nog hennepkwekers die de nodige obstakels tegenkomen. Er kleeft namelijk nog steeds een stigma aan de cannabisplant. De reden daarvoor: marihuana, dat ondanks pogingen tot legalisering op veel plekken nog steeds illegaal is, is inderdaad dezelfde soort als hennep, maar de verschillen die er zijn, zie je niet meteen als je beide naast elkaar zet. Wat de ene plant legaal maakt en de ander niet, is de hoeveelheid THC. En die kun je alleen meten met de juiste apparatuur.

Nu in de VS de 2018 Farm Bill is aangenomen, is hennepkweek legaal als het THC-gehalte niet hoger is dan 0,3%. De kweek van hennep is in de EU vrijwel overal toegestaan, maar hier is de THC-drempel lager: 0,2%. Op dit moment zijn China, Canada, de VS, Frankrijk, Chili en Noord-Korea de grootste producenten van hennep.

DE TOEPASSINGEN VAN HENNEP

De ‘war on drugs’ heeft het imago van cannabis gedurende tientallen jaren behoorlijk geschaad. Toch is hennep nog steeds belangrijk en veelzijdig. Mensen beginnen zich daarbij weer te realiseren hoe nuttig de plant is. Er zijn nu zelfs meer toepassingen bekend dan ooit tevoren.

Naast de toepassing van hennep in kleding, voeding en dranken, gebruikt men het nu ook in cosmetica, zoals in anti-aging crèmes met CBD en CBD-capsules.

Met de jaarlijkse toenemende populariteit van cannabis voor recreatieve en therapeutische doeleinden, hebben rokers ook steeds meer keuze wat betreft rookwaren. Zo is er vloei van hennep en zijn er lonten van hennep voor het aansteken van bongs en pijpen.

TOEPASSINGEN VAN HENNEP IN VOEDING

Hennepzaden hebben een heerlijke, nootachtige smaak. Ze zijn daarnaast een ontzettend gezonde voedingsbron, rijk aan omega-3-vetzuren en plantaardige proteïnen. Bovendien bevatten ze veel vitamine E en waardevolle mineralen, zoals fosfor, kalium, natrium, magnesium, zwavel, calcium, ijzer en zink. Wat dacht je van gezonde hennepsnacks of even chillen met een lekkere hete kop hennepthee?

SOCIAAL-ECONOMISCHE TOEPASSINGEN VAN HENNEP

In het verleden was het idee dat cannabis kon bijdragen aan een betere wereld slechts de fantasie van een stoner. Maar wat klonk als de droom van een hippie, is nu werkelijkheid aan het worden. Hennep en cannabis hebben wellicht inderdaad het potentieel om de economie te redden. Zo is de plant te gebruiken als brandstof, in de bouw, in cosmetica, voeding, stoffen, papier en plastic. Er zijn naar schatting 25.000 producten die van hennep te maken zijn. Dat betekent vele mogelijkheden in een gigantische, nog veelal onaangeboorde industrie.

Hennep biedt echter niet alleen potentieel op het gebied van de ontwikkeling van nieuwe producten, maar ook wat betreft het creëren van banen. Bovendien is er sprake van vele voordelen voor het milieu.

RECENTE ONTWIKKELINGEN EN DE TOEKOMST VAN HENNEP

Hennep lijkt dus veelbelovend voor een schonere en betere toekomst. De legalisering van cannabis schiet echter nog niet zo op.

Al lijkt de voortgang traag te gaan, er is licht aan het eind van de tunnel. Hennepkwekers in Amerika hebben namelijk steun gekregen van zowel de Democraten als de Republikeinen. Zo biedt de 2018 Farm Bill ruimte voor de legalisering van hennepkweek in de Verenigde Staten. En nu de VS een dergelijke beslissing heeft genomen (naast de wetgeving rondom cannabis in Canada) zullen andere landen waarschijnlijk snel volgen. Dat is goed nieuws voor de toekomst van hennep.

Lorenza Romanese, Managing Director van de European Industrial Hemp Association (EIHA), heeft ook een blik geworpen op de toekomst van hennep. Ze maakt een opsomming van de belangrijkste problemen waar we nu tegenaan lopen en legt uit hoe hennep deze kan oplossen:

• Hennepproductie is klimaatneutraal. Dat wil zeggen dat hennep tijdens de groei meer koolstof uit de atmosfeer opneemt dan nodig is voor de oogst, verwerking en het transport.

• Hennep kan worden gebruikt voor de productie van voeding en supplementen die onze gezondheid ondersteunen.

• De stengel biedt koolstofarm, ruw materiaal. Daarmee is het ideaal voor de volgende generatie van milieubewuste toepassingen.

• De hennepindustrie kan een toonaangevende rol spelen bij de ontwikkeling van een koolstofarme, milieubewuste industrie. Daarnaast kan deze branche veel nieuwe banen opleveren.

Laten we echter niet te enthousiast worden. Er ligt nog steeds veel regelgeving in de weg van mondiale hennepkweek. In sommige delen van de wereld is het daarbij nog steeds verboden. In de tussentijd is kennis macht. We hopen dan ook dat deze uitleg over hennep en de geschiedenis ervan je helpt geïnformeerd te blijven, terwijl er nieuwe ontwikkelingen gaande zijn.

Luke Sumpter

Luke Sumpter heeft een diploma in de Klinische Gezondheidswetenschappen en een passie voor het kweken van planten. Inmiddels werkt hij al zeven jaar als professioneel journalist en schrijver op het gebied van cannabis en de wetenschap.

Lees bio