Wat Is Het Verschil Tussen Hard- En Softdrugs?

'Hard' en 'soft' zijn vage termen die we gebruiken om verschillende drugs te beschrijven op basis van hun veronderstelde gezondheidseffecten, verslavingspotentieel, high en meer. Maar geven ze ons echt een goed beeld van uiteenlopende drugs en de invloed ervan op onze gezondheid? Lees verder om erachter te komen.

De classificatie van hard- en softdrugs

Door burgers, in de media, in de wetenschappelijke wereld en zelfs door overheidsfunctionarissen wordt regelmatig gesproken over 'hard-' en 'softdrugs'. En hoewel de meeste mensen wel menen te weten wat deze begrippen betekenen, is dat onderscheid nog niet zo makkelijk te maken!

Sterker nog, zelfs wereldwijde gezondheidsautoriteiten, zoals de International Classification of Diseases (ICD) en de Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM), maken geen duidelijk onderscheid tussen hard- en softdrugs. Een van de weinige instanties die wel een duidelijke scheidslijn trekken tussen hard- en softdrugs, is de Nederlandse overheid, die de termen 'hard' en 'soft' in de drugswetgeving gebruikt.

Hoe dan ook begrijpen de meeste mensen op zijn minst wel een beetje wat als hard- of softdrug geldt. Hieronder bekijken we wat het verschil is tussen hard- en softdrugs en beoordelen we de juistheid van het categoriseren van drugs in het algemeen.

Wat zijn harddrugs?

Vraag je aan mensen of ze weten wat een 'harddrug' is, dan zullen de meesten bevestigend knikken. Jarenlang hebben overheden en de media het idee verkondigd dat harddrugs sterker, verslavender en gevaarlijker zijn dan softdrugs. Maar in werkelijkheid hangt de vraag of een drug hard of soft is af van het vermogen ervan om fysieke schade en verslaving/afhankelijkheid te veroorzaken.

Hoewel de indeling 'hard' en 'soft' steeds meer achterhaald is, wordt het nog steeds wereldwijd gebruikt.

Voorbeelden van harddrugs

• Cocaïne en crack
• Heroïne en opium
• Crystal meth en amfetaminen
• PCP
• Ketamine
• Opoïden, benzodiazepines en andere voorgeschreven medicijnen
• Ecstasy
• Alcohol en tabak
• LSD en paddo's (vaak wettelijk aangemerkt als 'harddrugs', hoewel dit volgens veel mensen onterecht is)

Wat zijn softdrugs?

Aan de ene kant staan harddrugs bekend als ongelooflijk sterk, gevaarlijk en verslavend. Daarentegen worden softdrugs als een stuk minder schadelijk gezien. Over het algemeen zien veel mensen softdrugs als middelen die een kleine kans op fysieke schade, afhankelijkheid of verslaving geven. Zoals aangestipt, heeft de Nederlandse overheid een aantal softdrugs geclassificeerd in de Opiumwet (voornamelijk wiet en slaappillen/kalmeringsmiddelen), maar wat mensen aanmerken als 'softdrugs' is overal ter wereld anders.

Voorbeelden van softdrugs

• Wiet en derivaten van cannabis
• Slaap- en kalmeringsmiddelen (in Nederland)

Natuurlijke versus synthetische drugs

Zoals veel mensen een uitgesproken mening hebben over wat een soft- of harddrug is, geloven er ook veel dat of een drug natuurlijk of synthetisch is, iets over de mogelijke schade ervan zegt. Want als het in de aarde groeit, moet het toch wel goed zijn?

Het is echter niet correct om aan te nemen dat een drug veilig is omdat het natuurlijk is. Zo zijn cocaïne en opium (en varianten/derivaten ervan) beide afkomstig van natuurlijke bronnen, namelijk de cocaplant en de slaapbol.

Toch hebben beide middelen een sterke verslavende werking en kunnen ze in hoge doseringen fataal zijn. Alcohol en tabak zijn ook harddrugs (verrassing?) met een natuurlijke oorsprong. Zoals we zo verder zullen uitdiepen, zijn woorden als 'hard', 'soft', 'natuurlijk' en 'synthetisch' dan ook geen effectieve manier om middelen te categoriseren of hun veiligheid en gezondheidsimpact te bepalen.

Het verschil tussen hard- en softdrugs

Los van de potentie om schade of een verslaving te veroorzaken, wordt er ook onderscheid tussen drugs gemaakt op basis van hoe je ze gebruikt, de effecten die ze hebben, de wetgeving die gebruik/verkoop reguleert/verbiedt en de beschikbaarheid ervan.

Laten we met dat in ons achterhoofd eens naar enkele verschillen tussen hard- en softdrugs kijken. Houd er rekening mee dat deze verschillen niet in steen staan gebeiteld, maar eerder een algemeen beeld geven.

Gebruik

Aangezien harddrugs schadelijker worden geacht, denken mensen vaak dat het gebruik ervan sterk afwijkt van de consumptie van softdrugs. Uit online bronnen en opiniepeilingen blijkt dat het idee heerst dat harddrugs eerder overmatig worden gebruikt, met minder controle over het gebruik en een hoger risico op misbruik.

Wanneer bijvoorbeeld aan wietgebruik wordt gedacht, stellen mensen zich iemand voor die rustig een joint zit te roken, thuis voor de tv of op een feestje met vrienden. Daarentegen wordt het gebruik van harddrugs, zoals cocaïne of methamfetamine, al gauw met ontspoorde consumptie geassocieerd.

Hoewel het gebruik van verschillende drugs uiteraard varieert, hangt dit niet per se af van de vraag of het hard- of softdrugs zijn. Het is belangrijk te weten dat verschillende drugs uiteenlopende personen aanspreken en ook met diverse culturen gepaard gaan. Zo is de cannabiscultuur compleet anders dan die rond het gebruik van alcohol, cocaïne of partydrugs, zoals amfetamines en ecstasy.

Effecten

Over het algemeen associëren we harddrugs met sterkere bewustzijnsveranderende effecten. Maar ook dit gaat niet altijd op.

Zo bestaan er meerdere harddrugs die relatief milde effecten hebben. Tabak is bijvoorbeeld enerzijds een zeer giftig en verslavend middel, maar toch beschouwen we het effect als mild. Daarentegen heeft wiet veel intensere, geestverruimende effecten, maar wordt dit door sommige overheden en instanties als softdrug gezien.

Wettelijke status

Verschillende westerse landen maken in hun drugswetgeving onderscheid tussen hard- en softdrugs. Vaak gelden voor het gebruik of bezit van softdrugs minder strenge wetten.

Om even terug te grijpen op ons eerdere voorbeeld, maakt de Nederlandse overheid een duidelijk onderscheid tussen enerzijds softdrugs (wiet, slaap- en kalmeringsmiddelen) en anderzijds harddrugs (cocaïne, heroïne, LSD, paddo's, ecstasy en voorgeschreven opiaten/benzodiazepines). Onder het Nederlandse gedoogbeleid is de verkoop, het gebruik en bezit van kleine hoeveelheden cannabis in coffeeshops zelfs toegestaan en niet strafbaar, ondanks dat het wettelijk nog altijd een verboden middel is.

Beschikbaarheid

Nu de standpunten over drugsgebruik veranderen, beginnen ook steeds meer landen hun beleid aan te passen met betrekking tot het toestaan/gedogen van het gebruik van softdrugs, waaronder:

• Uruguay, waar wietgebruik volledig gedecriminaliseerd is en het voor geregistreerde burgers via apotheken verkrijgbaar is.

• Canada, dat wietgebruik voor volwassenen volledig heeft gelegaliseerd.

• De Verenigde Staten, waarvan inmiddels negentien staten recreatieve wiet hebben gelegaliseerd en veel andere staten therapeutisch gebruik toegestaan.

• Mexico, waar nu het bezit van kleine hoeveelheden wiet is toegestaan.

Wat zijn gateway drugs?

Gateway drugs worden beschouwd als drugs die aanzetten tot het gebruik van zwaardere, gevaarlijkere drugs. Er zijn drie middelen die vaak als gateway drug worden aangemerkt: alcohol, nicotine en wiet. Hoewel dit voor de eerste twee klopt, vinden veel mensen dat cannabis deze classificatie niet verdient. Zo nam een **review van het National Institute of Justice uit 2018 23 peer-reviewed onderzoeken met mensen en dieren onder de loep, waarin werd gekeken of wietgebruik tot gebruik van zwaardere drugs leidde. De conclusie luidde dat "er momenteel geen sluitend bewijs is dat cannabisgebruik tot gebruik van zwaardere verboden drugs leidt".

Moeten we drugs wel op deze manier indelen?

Drugs classificeren als 'hard-' of 'softdrugs' is verre van ideaal. Zoals je in dit artikel hebt gelezen, en in een wetenschappelijke review uit 2017 in het American Journal of Drug and Alcohol Abuse is besproken, is deze indeling meer gebaseerd op onze perceptie van verschillende drugs, in plaats van op hun werkelijke effect op onze gezondheid. Alcohol en sigaretten zijn uitstekende voorbeelden van harddrugs die in de westerse wereld volledig geaccepteerd zijn. En dat terwijl LSD en psilocybine vaak eerder worden gezien als harddrugs, en eigenlijk maar weinig gezondheidsrisico's met zich meebrengen.

Steven Voser

Steven Voser is een onafhankelijke cannabisjournalist met meer dan zes jaar ervaring in het schrijven over alles omtrent wiet: hoe je het kweekt, hoe je er optimaal van geniet, maar ook de groeiende industrie en het onduidelijke juridische landschap eromheen.

Lees bio