Anandamide: Hoe Maakt Wiet Je Gelukkig?

De wietplant houdt wetenschappers al lange tijd in de ban. Er wordt steeds weer iets nieuws over ontdekt, de ene ontdekking nog interessanter dan de andere. Maar wat misschien nog wel interessanter is; cannabis heeft ons ook veel geleerd over hoe ons lichaam werkt. Zo bestaan er naast plantaardige cannabinoïden ook cannabinoïden die door het menselijk lichaam geproduceerd worden. Eén daarvan is anandamide. Maar wat is het geheim van deze molecule, die samen met een andere endocannabinoïde het vaakst in de schijnwerpers staat?

Hieronder gaan we dieper in op de details omtrent deze 'geluksmolecule'. Ook bespreken we de werking ervan in het lichaam, de relatie met THC en CBD, en hoe wiet ons gelukkig kan maken.

Wat is anandamide?

Over het algemeen lezen we het vaakst iets over THC, CBD en andere plantaardige cannabinoïden, ook wel fytocannabinoïden genoemd. Mensen zijn echter ook een bron van cannabinoïden. Lichaamseigen cannabinoïden, ofwel endocannabinoïden, zoals anandamide, vertonen een eigen unieke werking en gaan belangrijke interacties met deze plantaardige cannabinoïden aan.

Hoe komt anandamide aan zijn naam?

Anandamide staat ook wel bekend als AEA. Om te beginnen, helpt het om de oorsprong van deze naam te verklaren. 'Ananda' betekent 'vreugde, gelukzaligheid en genot' in het Sanskriet. Het verwijst daarmee meteen naar de belangrijkste functie van deze endogene cannabinoïde. 'Amide' behelst simpelweg de chemische formule van de molecule.

Hoe werd anandamide ontdekt?

Het interessante is dat anandamide en de andere primaire endocannabinoïde 2-arachidonoylglycerol (2-AG), pas werden ontdekt na de ontdekking van fytocannabinoïden als THC en CBD. Al in de vroege jaren negentig werd vastgesteld dat fytocannabinoïden zich aan receptoren in het menselijk lichaam konden binden. In 1992 slaagde een onderzoeksteam onder leiding van dr. Raphael Mechoulam erin om de eerste endocannabinoïde in het menselijk brein te isoleren: anandamide.

Hoe produceert het lichaam anandamide?

De biosynthese van anandamide komt voort uit de productie van de membraanprecursor N-arachidonoylfosfatidylethanolamine (NAPE). Deze reactie vindt plaats via tal van enzymen en moleculaire routes, waarbij neuronen de stof indien nodig creëren. Het natuurlijke niveau van anandamide in het lichaam is doorgaans laag en de cannabinoïde heeft een korte halfwaardetijd. Dit betekent dat de stof het lichaam relatief snel verlaat.

Waarom is anandamide belangrijk?

Maar als anandamide van nature in lage concentraties in het lichaam voorkomt, waarom zijn onderzoekers er dan zo in geïnteresseerd? Dit is het moment dat we het over het endocannabinoïdesysteem (ECS) kunnen gaan hebben.

Het endocannabinoïdesysteem bestaat voornamelijk uit twee soorten cannabinoïde-receptoren, CB1 en CB2. Het speelt daarbij een homeostatische rol en houdt diverse lichamelijke processen in de gaten. Toen het team van Mechoulam (bestaande uit Lumír Hanuš en William Devane) ontdekte dat fytocannabinoïden zich aan deze receptoren konden binden, waren ze vastbesloten om deze relatie tot op de bodem uit te zoeken. Zo ontdekten ze dat anandamide een vergelijkbare bindingsaffiniteit heeft voor cannabinoïde-receptoren als een van de meest voorkomende cannabinoïden in wiet, namelijk THC.

Als partiële agonisten van CB1 en CB2 kunnen AEA en THC beide effecten uitoefenen op onder andere het centrale zenuwstelsel en het immuunsysteem. Maar ondanks de relatie tussen anandamide en CB1, is de binding van THC met deze receptor sterker. Hierdoor katalyseert het gedurende een langere periode significantere chemische veranderingen. Anandamide is kwetsbaarder en kan daarom geen 'high' veroorzaken, in tegenstelling tot THC.

Waar is anandamide verantwoordelijk voor?

Zoals hierboven vermeld, beschrijft het woord 'anandamide' zelf al een van de primaire functies ervan in het lichaam. De verbinding is dan ook aangetroffen in delen van de hersenen die verband houden met plezier, beloning en motivatie. Het zit echter ook in gebieden die relevant zijn voor het leren en geheugen, voeding en beweging. Onderzoekers hebben zelfs voorlopig bewijs gevonden dat anandamide op de korte termijn neurale verbindingen kan vormen of verbreken. Dit leidt mogelijk tot voordelen op het gebied van leren en het geheugen.

Over het algemeen speelt anandamide een homeostatische rol. Het wordt door de hersenen vrijgegeven als dat nodig is om het endocannabinoïdesysteem soepel te laten werken.

Wat doet het FAAH-enzym?

De relatie tussen wiet, anandamide en het endocannabinoïdesysteem wordt duidelijker wanneer we kijken hoe anandamide wordt verwerkt. Zoals gezegd, heeft anandamide een korte halfwaardetijd en wordt het snel afgebroken tot arachidonzuur en ethanolamine. Hiervoor is een enzym verantwoordelijk dat bekendstaat als vetzuuramidehydrolase (FAAH).

Als zodanig zijn FAAH-remmers in staat om het anandamidegehalte in het lichaam te verhogen. Onderzoekers staan daarbij te springen om dit mechanisme te gebruiken voor potentiële therapeutische doeleinden. Sommige mensen worden zelfs geboren met een genetische mutatie die ervoor zorgt dat het natuurlijke niveau van FAAH aanzienlijk lager blijft. Dit leidt tot veel hogere concentraties AEA in het lichaam. Het resultaat? Mogelijk positieve effecten op onder andere de stemming, nociceptie en de reactie op stressvolle gebeurtenissen

Het natuurlijke niveau van AEA is bij de meeste mensen over het algemeen laag. Maar wat als we de concentratie zouden verhogen? En hoe zouden we dat kunnen aanpakken?

Hoe beïnvloedt wiet anandamide?

Wiet heeft een veelzijdige relatie met anandamide, aangezien cannabinoïden verschillende effecten op de molecule hebben. Laten we eens kijken hoe de twee belangrijkste cannabinoïden, THC en CBD, AEA beïnvloeden.

Hoe beïnvloedt THC anandamide?

THC en anandamide hebben een vergelijkbare chemische structuur en beide zijn partiële agonisten van de CB1-receptor. Maar wanneer THC wordt gebruikt, 'kaapt' het deze receptoren. Bovendien is THC in staat om een veel sterkere reactie van CB1 op te wekken. Dit uit zich vervolgens in de karakteristieke 'high' die wietgebruikers ervaren.

Specifiek gezien, verandert THC de werking van de hippocampus, orbitofrontale cortex, het cerebellum en de basale ganglia. Hierdoor ontstaan onder andere veranderingen in het kortetermijngeheugen en de coördinatie. Ook stimuleert het de afgifte van dopamine, veel meer dan van nature wordt geproduceerd. Dit is een chemische stof in de hersenen die betrokken is bij onder andere plezier, beloningen, voeding en seks.

De impact van wiet op je dopaminegehalte

Dopamine is een chemisch stofje dat in je hersenen wordt aangemaakt en ervoor zorgt dat neuronen elkaar elektrische signalen kunnen sturen. Deze signalen hebben invloed op alle keuzes die je in het dagelijks leven maakt. Simpel gesteld, speelt dopamine een cruciale rol bij je motivatie, stemming, spanningsboog en leervaardigheden; zaken waar we, al dan niet bewust, dagelijks mee te maken hebben.

Maar hoe heeft wiet dan invloed op het dopaminegehalte? Het is natuurlijk geen geheim dat THC zorgt dat je motivatie, stemming en focus veranderen. Volgens onderstaand onderzoek beïnvloedt het delen van de hersenen die dopamine aanmaken, zowel op de korte als lange termijn en met een wisselend resultaat.

Op korte termijn zorgt THC ervoor dat het dopaminegehalte aanzienlijk toeneemt, wat direct invloed op het beloningssysteem in je hersenen heeft. Dit deel van het brein is verantwoordelijk voor ontspanning, creativiteit, motivatie en euforie. Je hersenen draaien overuren als ze in aanraking komen met THC, waardoor er extra veel dopamine vrijkomt. Maar het effect houdt niet erg lang aan, omdat het brein een aantal dopaminereceptoren tijdelijk begint 'uit te schakelen'. Dat betekent dat je na verloop van tijd meer THC nodig hebt om hetzelfde te voelen.

Hoewel gebruik op korte termijn er dus voor zorgt dat je hersenen meer dopamine aanmaken, kan een langere periode van gebruik juist een averechts effect op het dopamine-systeem hebben. Als je in die periode regelmatig THC gebruikt, stompt het beloningssysteem na verloop van tijd als het ware af. Ook uit onderzoek blijkt dat als je vaak grote hoeveelheden THC consumeert er uiteindelijk minder dopamine wordt aangemaakt. En dat kan weer tot meer negatieve emoties en minder motivatie leiden.

Welke invloed heeft CBD op anandamide?

Ondanks de indirecte relatie met cannabinoïde-receptoren in het algemeen, heeft CBD, de andere primaire cannabinoïde in wiet, een directer effect op anandamide dan THC. Dit heeft allemaal te maken met FAAH, een enzym dat, zoals gezegd, verantwoordelijk is voor het afbreken van AEA en de reden is waarom anandamide niet lang in het systeem blijft.

Aangetoond is dat CBD de afbraak van FAAH remt, waardoor anandamide langer in de synaptische spleet aanwezig blijft. Dit veroorzaakt geen high, zoals THC, aangezien de bindingsaffiniteit van anandamide voor CB1 niet verandert, maar het kan zo wel langer effect uitoefenen, met mogelijk significantere resultaten.

Kan wiet je op de lange termijn gelukkig maken?

De vraag of wiet je op de lange termijn gelukkig kan maken, hangt van veel dingen af. Gezien de overeenkomsten tussen THC en anandamide, evenals de mogelijk verzachtende eigenschappen van andere cannabinoïden, zoals CBD, is het in ieder geval aannemelijk dat cannabisgebruik kan helpen een betere kijk op het leven te krijgen. Hoewel wordt aangenomen dat THC gedeeltelijk verantwoordelijk is voor de afgifte van dopamine, zijn de overeenkomsten met AEA misschien wel belangrijker met betrekking tot mogelijke verbetering van de stemming op de lange termijn.

Een kwalitatief onderzoek uit 2009-2010 naar cannabisgebruik in een Zwitserse mannengevangenis wijst hier ook op. In deze in 2013 gepubliceerde studie rapporteerden zowel de gedetineerden als het personeel positieve effecten die verband hielden met wiet. Zo werd gemeld dat cannabis het vermogen had om de gevangeniservaring te verlichten, spanning te minderen, geweld te voorkomen en als een 'sociale verbinder' te fungeren. Toegang tot wiet zou ook het gebruik van harddrugs onder de respondenten beperken. Negatieve effecten van het cannabisgebruik waren onder meer slaperigheid, sociaal isolement en, onder beperkingen, het gebruik van en de handel in harddrugs.

Ander anekdotisch en preklinisch bewijs wijst op een mogelijk stemmingsverbeterend effect van wiet. Dit zou kunnen helpen bij het reguleren van de gemoedstoestand bij bepaalde gebruikers. Aangenomen wordt echter dat overmatig gebruik van THC de activering van endocannabinoïden downreguleert, met name CB1-receptoren in het centrale zenuwstelsel. Hierdoor wordt het moeilijker om in de loop van de tijd met dezelfde dosis hetzelfde gevoel van genot te bereiken.

Om deze reden wordt het vaak aanbevolen om soorten met een THC-gehalte van minder dan 20% te gebruiken en, indien mogelijk, met flink wat CBD. Zo ervaar je niet alleen de voordelen van THC, maar verhoog je ook het natuurlijke niveau van anandamide in het lichaam dankzij de remming van FAAH door CBD. ´Gelukkig zijn´ behelst meer dan alleen anandamide en wiet, maar de uiteindelijke conclusie is dat verantwoord cannabisgebruik iemand wel kan helpen dingen positief te bekijken.

Andere manieren om het AEA-niveau in het lichaam te verhogen

Naast het roken of vapen van THC-rijke wiet, kun je het anandamidegehalte in je lichaam ook met bepaalde voedingsmiddelen, activiteiten en zelfs andere cannabinoïden verhogen. Sommige van deze middelen bevatten zelf anandamide en/of remmen FAAH, wat leidt tot een van nature verhoogd AEA-niveau in het lichaam.

1. CBD-extract

CBD-extracten, zoals in CBD-oliën, CBD-softgels en -supplementen, zijn een van de beste manieren om het AEA-niveau in je lichaam te verhogen. Zoals gezegd, komt dit door de remming van FAAH door CBD, wat resulteert in een langzamere afbraak van anandamide. Daarnaast werkt CBD ook op andere manieren met het endocannabinoïdesysteem samen. Hierdoor wordt de algehele homeostase in het lichaam bevorderd.

CBD Olie (Zamnesia) 10%

(45)

Bekijken

Aanbevolen wordt om CBD in extractvorm in te nemen, in tegenstelling tot roken of vapen. Het doseren is zo namelijk gemakkelijker en je kunt grotere hoeveelheden consumeren, voor meer impact.

2. Eet bepaalde voedingsmiddelen

Verschillende voedingsmiddelen bevatten een schat aan unieke verbindingen die ook van invloed kunnen zijn op het AEA-niveau in het lichaam.

• Zwarte truffels

Zwarte truffels zijn op zich al intrigerende levensvormen, naast hun effect op AEA. Maar ze vertonen ook hierbij iets fascinerends. Hoewel ze zelf geen cannabinoïdereceptoren bevatten, zitten er in zwarte wintertruffels wel AEA en veel andere metabole enzymen die bij het ECS betrokken zijn. Onderzoekers denken dat dit een poging van de truffels is om hongerige dieren aan te trekken om zo hun sporen te verspreiden.

• Chocolade

Naast cafeïne, suiker en theobromine, bevat chocolade ook kleine hoeveelheden anandamide en verbindingen die de afbraak ervan remmen. Aangenomen wordt dat deze combinatie gedeeltelijk verantwoordelijk is voor de onbedwingbare trek in chocola.

• Macawortel en galangal

Macawortel, of Peruaanse ginseng, bevat macamiden. Dit zijn FAAH-remmers met een vergelijkbare chemische structuur als anandamide. Macawortel wordt vaak als supplement gebruikt, met een scala aan traditionele en moderne toepassingen.

Maca

(60)

Bekijken

Galangal, dat nauw verwant is aan gember en kurkuma, wordt veel in de Oost- en Zuidoost-Aziatische keuken gebruikt. Het heeft verschillende traditionele toepassingen. Het is ook een FAAH-remmer die het AEA-niveau kan verhogen.

• Kaempferol

Kaempferol is een van de krachtigste FAAH-remmende flavonoïden. Je treft het aan in veel soorten groenten en fruit, zoals appels, bramen, druiven, perziken, frambozen, broccoli, spruitjes, komkommers, andijvie, sperziebonen, sla, aardappelen, spinazie, pompoen, tomaten en groene thee. Met een gezond, gevarieerd dieet, is het dus ook mogelijk om het anandamidegehalte te verhogen.

• Zwarte peper en lange peper

Zwarte peper en lange peper bevatten beide de alkaloïde guineensine, die de cellulaire heropname van zowel AEA als 2-AG remt. Ook wordt verondersteld dat de verbinding via cannabinoïdereceptoren potentiële rustgevende eigenschappen heeft. Interessant is dat zwarte peper tevens de cannabinoïde/terpeen caryofylleen bevat. Deze bindt zich aan de CB2-receptor en heeft daarmee zelf ook positieve effecten.

3. Lichaamsbeweging

Ook van lichaamsbeweging, met name duurtraining, is aangetoond dat het het niveau van anandamide in het bloedplasma verhoogt. Aangenomen wordt dat dit mechanisme gedeeltelijk verantwoordelijk is voor de 'runner's high', waarbij lange tijd werd gedacht dat dopamine de enige oorzaak was van de gebruikelijke euforie en analgesie. Dus als je meer anandamide wilt vrijmaken, naast andere endorfines, zijn hardlopen, fietsen en andere duuractiviteiten een goede keuze.

4. Oxytocinespiegel verhogen

Oxytocine, ook wel het 'liefdeshormoon' genoemd, kan de afgifte van anandamide in de nucleus accumbens stimuleren. Dit is aangetoond in een dierstudie uit 2015 van de University of California in Irvine. Oxytocine wordt van nature afgegeven door de hypofyse tijdens bijvoorbeeld een bevalling, intimiteit (knuffelen, orgasme) en sociale binding. Dit betekent dat activiteiten als knuffelen of zelfs yoga van nature het niveau van dit liefdeshormoon kunnen verhogen.

Anandamide – tot slot

Het onderzoek naar anandamide heeft een lange weg afgelegd sinds de ontdekking van de endocannabinoïde. Toch weten we nog niet hoe we wiet precies kunnen gebruiken om ons op de lange termijn gelukkig te voelen. Dat gezegd hebbende, door met mate te genieten van THC-rijke cannabis, CBD-olie te nemen, te sporten en een uitgebalanceerd dieet te volgen, kun je op natuurlijke wijze het AEA-niveau verhogen!

Miguel Antonio Ordoñez

Miguel Ordoñez bezit een AB Mass Media and Communications-diploma. Deze ervaren schrijver draait al 13 jaar mee en voorziet de lezer sinds 2017 van cannabisgerelateerde content. Hij heeft zijn diepgaande kennis over het onderwerp opgebouwd door persoonlijke ervaringen en nauwgezet onderzoek.

Lees bio